Przez e-mail apelacji złożyć się nie da

Data: 03.04.2009 r.

W dniu 14 października 2008 roku do elektronicznej skrzynki podawczej Sądu Rejonowego wpłynął w formie elektronicznej dokument adresowany do Sądu Okręgowego za pośrednictwem Sądu Rejonowego, zawierający wskazanie, że jest to apelacja od wyroku (skazującego za wykroczenie). Z urzędowego poświadczenia przedłożenia wynikało, że dokument przesłany w formie elektronicznej został opatrzony bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy

ważnego kwalifikowanego certyfikatu zgodnie z wymogiem ustawy z dnia 18 września 2001 roku o podpisie elektronicznym (Dz. U. Nr 130, poz. 1450 ze zm.).

Sąd Okręgowy powziął wątpliwość, czy przesłanie do sądu pisma procesowego - apelacji w formie dokumentu elektronicznego opatrzonego bezpiecznym podpisem elektronicznym czyni zadość wymogom formalnym apelacji, jako pisma procesowego. Wątpliwość tę przedstawił Sądowi Najwyższemu, który co prawda odmówił podjęcia uchwały w sprawie, ale stwierdził przy tym, iż:

Nie wywołuje skutku procesowego w postaci wniesienia środka

odwoławczego oświadczenie procesowe strony przesłane w formie dokumentu elektronicznego, zgodnie z wymogami ustawy z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. Nr 130, poz. 1450 ze zm.), albowiem zarówno w procedurze wykroczeniowej, jak i w procedurze karnej taka forma czynności procesowej nie jest przewidziana.

Problem wynika z tego, że ustawa z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. Nr 130, poz. 1450) w art. 5 ust. 2 wprowadza tzw. zasadę równoważności, zgodnie z którą dokument w postaci elektronicznej opatrzony bezpiecznym podpisem elektronicznym złożonym na podstawie ważnego kwalifikowanego certyfikatu wywołuje te same skutki prawne co dokument opatrzony podpisem własnoręcznym, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.

SN stwierdził jednak, że pomimo wprowadzonej przez ustawę o podpisie elektronicznym zasady równoważności skutków prawnych dokumentów elektronicznych z dokumentami tradycyjnymi, ustawodawca odrębnie reguluje w ustawach procesowych kwestię dopuszczalności wnoszenia pism procesowych drogą elektroniczną, a nadto wprowadza wymóg posługiwania się podpisem elektronicznym. Tak jest w kodeksie postępowania cywilnego (art. 125 § 2 k.p.c.) i kodeksie postępowania administracyjnego (art. 63 § 1 k.p.a.).

Tymczasem w kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia, a także w kodeksie postępowania karnego, nie ma unormowań co wnoszenia pism drogą elektroniczną. Przepis art. 132 § 3 k.p.k. (w procedurze wykroczeniowej stosowany przez art. 38 § 1 k.p.s.w.) dotyczy doręczeń i adresowany jest do sądu, a nie do stron procesowych, które wnoszą pisma. Wynika z tego, że apelacja musi mieć postać pisemnego dokumentu opatrzonego własnoręcznym podpisem osoby go sporządzającej.

Zdaniem SN brak w kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia, a także kodeksie postępowania karnego odpowiednich przepisów dotyczących wnoszenia pism procesowych drogą elektroniczną musi zostać odczytane jako regulacja negatywna - skoro ustawodawca nie uregulował wnoszenia pism drogą elektroniczną, to nie ma (przynajmniej na razie) możliwości skorzystania z takiej drogi.

Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 2009 roku, sygn. akt I KZP 39/08

Tajemnicy państwowej musi strzec każdy

Data: 07.04.2009 r.

Dwaj oskarżeni ujawnili tajemnicę państwową. Nie mieli do niej legalnego dostępu. Sąd Rejonowy uznał, że przestępstwo z art. 265 § 1 k.k. może popełnić tylko osoba, która ma takie uprawnienie, dlatego postępowanie umorzył. Rozpoznając sprawę na skutek apelacji prokuratora Sąd Okręgowy powziął następującą wątpliwość: Czy podmiotem stypizowanego w art. 265 § 1 k.k. przestępstwa ujawnienia tajemnicy państwowej jest wyłącznie osoba, która legalnie zapoznała się z tą tajemnicą (dysponent tajemnicy), czy też każdy, kto znając informację stanowiącą tajemnicę państwową ujawnia ją osobie nieupoważnionej, a zatem, czy przestępstwo to ma charakter indywidualny, czy powszechny? Wątpliwość tę przedstawił Sądowi Najwyższemu, który w odpowiedzi powziął uchwałę:

Przestępstwo określone w art. 265 § 1

k.k. ma charakter powszechny, a zatem może być popełnione przez każdą osobę odpowiadającą ogólnym cechom podmiotu przestępstwa, która ujawnia informacje stanowiące tajemnicę państwową lub wbrew przepisom ustawy informacje takie wykorzystuje.

SN przypomniał, że że ze względu na podmiot (osobę sprawcy), przestępstwa dzieli się na powszechne (które może popełnić każdy) i indywidualne (które może popełnić tylko określona osoba, np. tylko funkcjonariusz publiczny). W przepisie art. 265 § 1 k.k. ustawodawca użył zaimka "kto" bez jakiegokolwiek dalszego określenia, co pozwala przyjąć, że jest to przestępstwo powszechne, a więc takie, które może zostać popełnione przez każdą osobę. Dokonując interpretacji przepisu nie należy jednak zatrzymywać się tylko na wykładni językowej. Dlatego SN porównał przepis art. 265 § 1 k.k. z art. 265 § 3 k.k. Jest występek nieumyślny ujawnienia tajemnicy państwowej. Wyraźnie jednak kodeks zastrzega, że popełniony być może tylko przez osobę, która zapoznała się ze stosowną informacją w związku z pełnieniem funkcji publicznej lub otrzymanym upoważnieniem. W art. 265 § 1 k.k. takiego zastrzeżenia tymczasem brak.

Odnosząc się do wykładni celowościowej SN wskazał zaś, iż ranga dóbr, które są chronione przez przepis art. 265 § 1 k.k., ich znaczenie dla społeczeństwa, a także fakt, że są to wartości, których zabezpieczenie

warunkuje również bezpieczeństwo innych prawnie chronionych dóbr obywateli - uzasadnia szeroki zakres penalizacji zachowań, które w nie godzą.

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 2009 roku, sygn. akt I KZP 35/08

Zasiedzenie przez Skarb Państwa nieruchomości przejętej na podstawie dekretu z 1946 r. o majątkach opuszczonych i poniemieckich

Data: 28-03-2009 r.

Stan faktyczny

Moi rodzice w 1946 r. nabyli pewną nieruchomość, obecnie położoną w dość atrakcyjnej okolicy. Niestety, w 1953 r. mój ojciec został uwięziony przez ówczesne władze. Nie znam dokładnie przebiegu wydarzeń, ale z tego, co mówili moi rodzice, nieruchomość została "zabrana" przez Skarb Państwa. Posiadam (mocno już zniszczony) odpis orzeczenia Sądu Powiatowego z 1961 r., z którego wynika, że "na podstawie art. 1 i 34 ust. 1 dekretu z dnia 8 marca 1946 r. o majątkach opuszczonych i poniemieckich (Dz. U. 1946 r. Nr 13 poz. 87 ze zm.), że Skarb Państwa nabył przez przedawnienie własność majątku opuszczonego w postaci nieruchomości (...)". Moi rodzice zainteresowali się ponownie tą nieruchomością po 1989 r. Po dość długich staraniach w 1995 r. udało nam się doprowadzić do wniesienia przez ówczesnego Ministra Sprawiedliwości rewizji nadzwyczajnej. Sąd Najwyższy dopatrzył się uchybień w postępowaniu i postanowieniem uchylił owo orzeczenie byłego Sądu Powiatowego z 1961 r. i sprawę w tym zakresie przekazał temu Sądowi (obecnie jest to Sąd Rejonowy) do ponownego rozpoznania. Sprawa ta toczy się już bardzo długo, wracała nawet z sądu odwoławczego. Moi rodzice już zmarli i teraz ja staram się o odzyskanie tej nieruchomości. Nieruchomość została w 1991 r. przekazana Gminie na mocy decyzji wojewody. Gmina jest uczestnikiem postępowania i wnosi o stwierdzenie własności na jej rzecz, przy czym podnosi, że Skarb Państwa tę nieruchomość zasiedział jeszcze przed uchyleniem orzeczenia Sądu z 1961 r. Mój daleki krewny prowadził podobny spór, ale tam brak było orzeczenia Sądu, nieruchomość przejął Skarb Państwa na podstawie decyzji administracyjnej, następnie uchylonej. Sąd wtedy stwierdził, że skoro decyzję uchylono, to Skarb Państwa nie mógł zasiedzieć nieruchomości. Czy z orzeczeniem Sądu nie jest tak samo? Czym było „przedawnienie” z dekretu z 1946 r., czy to inna nazwa „zasiedzenia”? Czy orzeczenie Sądu z 1961 r. ma jakieś skutki po jego uchyleniu? Czy własność przeszła na Skarb Państwa? Czy żądanie Gminy jest uzasadnione?

Opinia prawna

Niniejsza opinia została sporządzona w oparciu o następujące akty prawne:

• Dekret z dnia 8 marca 1946 r. o majątkach opuszczonych i poniemieckich (Dz. U. 1946 r. Nr 13 poz. 87 ze zm.)

• Ustawa z dnia 10 maja 1990 r. Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz. U. 1990 r. Nr 32 poz. 191 ze zm.)

• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 Nr 16 poz. 93 ze zm.)

Dekret z dnia 8 marca 1946 r. o majątkach opuszczonych i poniemieckich w art. 1 przewidywał, że wszelki majątek (ruchomy i nieruchomy) osób, które w związku z wojną rozpoczętą 1 września 1939 r. utraciły jego posiadanie, a następnie go nie odzyskały, był majątkiem opuszczonym. Z kolei art. 34 tego aktu stanowił, iż Skarb Państwa i związki samorządu terytorialnego nabywają przez przedawnienie (zasiedzenie) tytuł własności majątków opuszczonych co do nieruchomości z upływem lat 10.

Co prawda dekret używał pojęcia „zasiedzenie”, ale instytucja unormowana w art. 34 dekretu nie była z istoty swej zasiedzeniem w takim rozumieniu, jakim posługuje się nią prawo cywilne. O ile zasiedzenie polega na nabyciu prawa własności w wyniku długotrwałego wykonywania tego prawa przez osobę nieuprawnioną (samoistnego posiadacza), o tyle uzyskanie tytułu własności w trybie dekretu było wyłącznie następstwem niewykonywania swego prawa przez właściciela. Sposób nabycia własności przewidziany w art. 34 dekretu jest właśnie tzw. przemilczeniem (uchwała Całej Izby Cywilnej SN z dnia 24 maja 1956 r., sygn. akt I CO 9/56 (OSN 1957/1 poz. 1).

Odnosząc się do opisu sytuacji można stwierdzić, że nie zachodziły przesłanki do „zasiedzenia” nieruchomości na podstawie dekretu. Nie była to bowiem nieruchomość opuszczona. Skoro jej właściciel sprzedał ją Pani rodzicom, to prawdopodobnie przeniósł także na nich jej posiadanie, zatem albo nigdy go nie utracił, albo je odzyskał przed sprzedażą.

Orzeczenie Sądu z 1961 r. zostało w każdym razie uchylone. Należy zatem rozważyć, jak przedstawia się kwestia ewentualnego zasiedzenia nieruchomości przez Skarb Państwa na podstawie przepisów kodeksu cywilnego.

By zasiedzieć nieruchomość, trzeba nią władać jako posiadacz samoistny. O posiadaczu samoistnym mówi się, że posiada rzecz „jak właściciel” (nie jest zatem posiadaczem samoistnym np. najemca, który opłaca czynsz – w ten sposób daje bowiem wyraz temu, że nie jest właścicielem rzeczy). Posiadacz samoistny faktycznie włada rzeczą z zamiarem władania dla siebie, a nie dla innej osoby. W opisanym stanie faktycznym można stwierdzić, iż Skarb Państwa zaczął władać nieruchomością „jak właściciel” co najmniej od momentu wydania orzeczenia Sądu Powiatowego z 1961 r. Przed nowelizacją Kodeksu cywilnego, która weszła w życie 1 października 1990 r., termin zasiedzenia wynosił 10 lat w przypadku dobrej wiary, i 20 lat w wypadku złej wiary posiadacza. Okres zasiedzenia zatem minął.

Co prawda orzeczenie Sądu Powiatowego zostało uchylone, ale w orzecznictwie przyjmuje się, że Skarb Państwa może zaliczyć do czasu posiadania, w rozumieniu art. 172 kc, okres władania nieruchomością jak właściciel na podstawie orzeczenia sądu, które na skutek rewizji nadzwyczajnej zostało uchylone po upływie terminu zasiedzenia (uchwała Sądu Najwyższego - Izby Cywilnej z dnia 25 października 1996 r.

sygn. akt III CZP 83/96, OSNC 1997/5 poz. 47). Sąd Najwyższy zauważył, że z punktu widzenia dopuszczalności zasiedzenia nie ma znaczenia, w jaki sposób doszło do objęcia rzeczy w samoistne posiadanie i czy posiadacz miał świadomość bezprawności działania. Sąd Najwyższy przyznał, że gdy czynnikiem decydującym o utracie prawa była nieuzasadniona władcza ingerencja Państwa w sferę stosunków cywilnoprawnych na tyle silna, że można mówić o faktycznym wyłączeniu danej rzeczy z obrotu cywilnoprawnego i niemożności przełamania woli Państwa przez zainteresowany podmiot w drodze skorzystania z cywilnoprawnych środków ochrony, to może dojść do nieuznawania w jakimś zakresie skutków prawnych związanych z działaniem określonej instytucji prawa cywilnego. Inaczej mówiąc – w takich wypadkach można by nie uznać upływu terminu przedawnienia. Jednakże działalność sądów (wydawanie orzeczeń) w sprawach cywilnych nie ma charakteru władczej ingerencji państwa w sferę obrotu cywilnoprawnego, gdyż sądy zostały powołane do stosowania prawa w zakresie spraw cywilnych. Dlatego naruszenie przez sąd przy rozstrzyganiu sprawy przepisów procesowych chociażby rażące, samo przez się nie może być kwalifikowane jako przejaw imperialnej działalności Państwa będącego podmiotem publicznym.

Sąd powinien zatem stwierdzić zasiedzenie nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa. Skoro zaś Skarb Państwa stał się właścicielem, to mógł przekazać nieruchomość Gminie w drodze decyzji komunalizacyjnej, wydanej przez wojewodę na podstawie ustawa z dnia 10 maja 1990 r. Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz. U. 1990 r. Nr 32 poz. 191 ze zm.).

Jak wykazać podatek w zeznaniu rocznym PIT-37?

Data: 30-03-2009 r.

Jak obliczyć podatek za 2008 r. według obowiązującej skali podatkowej?

Podstawą obliczania podatku dochodowego od osób fizycznych są przychody

podatnika, pomniejszone o składkę na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i chorobowe oraz zryczałtowane koszty uzyskania przychodu.

Dochód za 2008 r. po dokonaniu odliczeń podlega opodatkowaniu według następującej skali podatkowej:

Pamietaj, że:

• Jeżeli podatnik albo jego małżonek rozlicza podatek dochodowy z działalności gospodarczej na formularzu PIT-36L (podatek liniowy 19%), wówczas nie przysługuje im prawo ani do wspólnego rozliczenia z małżonkiem, ani do rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Jak wypełnić część E zeznania rocznego?

Podstawą obliczenia podatku (poz. 106 formularza PIT-37) dla podatników rozliczających się:

• indywidualnie - jest kwota z poz. 105 (po zaokrągleniu do pełnego złotego),
• wspólnie z małżonkiem - jest połowa kwoty z poz. 105 (po zaokrągleniu do pełnego złotego),
• w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci - jest połowa kwoty z poz. 105 (po zaokrągleniu do pełnego złotego).

Pamietaj, że:

• Podstawę obliczenia podatku zaokrągla się do pełnego złotego w ten sposób, że kwoty wynoszące: mniej niż 50 groszy pomija się, a 50 i więcej groszy podwyższa się do pełnych złotych.

Następnie, po ustaleniu podstawy opodatkowania, należy obliczyć podatek według skali podatkowej obowiązującej w 2007 r. (tabela wyżej) od podstawy z poz. 106.

Tak obliczony podatek, podatnicy rozliczający się:

• indywidualnie - wpisują w poz. 107 zeznania,
• wspólnie z małżonkiem - mnożą przez 2, a następnie wpisują w poz. 107 zeznania,
• w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci - mnożą przez 2, a następnie wpisują w poz. 107 zeznania.

Pamietaj, że:

• Jeżeli kwota podatku obliczonego w powyższy sposób jest liczbą ujemną, w poz. 101 należy wpisać zero ("0").

Jakie kwoty trzeba doliczyć do podatku?

Obowiązek wykazania i doliczenia kwot uprzednio odliczonych od podatku wynika z postanowień art. 6 ustawy z dnia 21 listopada 2001 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym

od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, art. 12 ustawy z dnia 12 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw oraz art. 45 ust. 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Poz. 108 wypełniają zatem podatnicy, którzy:

1. skorzystali z odliczeń od podatku z tytułu wydatków poniesionych na własne potrzeby mieszkaniowe, a następnie w roku podatkowym:

• wycofali ze spółdzielni wniesiony wkład mieszkaniowy lub budowlany,
• w całości zmienili przeznaczenie lokalu lub budynku z mieszkalnego na użytkowy,
• otrzymali zwrot odliczonych wydatków po roku, w którym dokonali odliczeń, z wyjątkiem gdy zwrócone kwoty zostały zaliczone do przychodów podlegających opodatkowaniu,
• wycofali oszczędności z kasy mieszkaniowej, z wyjątkiem, gdy wycofaną kwotę po określonym w umowie
  o kredyt kontraktowy okresie systematycznego oszczędzania wydatkowali zgodnie z celami systematycznego oszczędzania na rachunku prowadzonym przez tę kasę,
• przenieśli uprawnienia do rachunku oszczędnościowo-kredytowego na rzecz osób trzecich, z wyjątkiem dzieci własnych lub przysposobionych,
• zbyli grunt lub prawo wieczystego użytkowania gruntu

2. w roku podatkowym otrzymali zwrot uprzednio:

• zapłaconych i odliczonych składek na ubezpieczenie zdrowotne,
• odliczonej wpłaty
  , na rzecz organizacji pożytku publicznego, o którą nastąpiło zmniejszenie podatku na podstawie art. 27d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym przed 2007 rokiem,
• zapłaconego za granicą i odliczonego podatku.

W poz. 109 należy wykazać podatek obliczony według skali (poz. 107) powiększony o doliczenia do podatku (z poz. 108).

Co można odliczyć od podatku za 2008 r.?

Podatek obliczony według skali podatkowej pomniejsza się w zeznaniu podatkowym o różnego rodzaju ulgi (zob. Limity odliczeń PIT za 2008 rok). Skrótowo wskażemy (poszczególnym odliczeniom poświęcone są osobne artykuły), że za 2008 r. podatnik ma możliwość odliczenia od podatku następujących wydatków w podanej wysokości:

1. składka na ubezpieczenie zdrowotne: zaledwie 7,75% podstawy wymiaru;
2. wydatki na kontynuację systematycznego oszczędzania w kasie mieszkaniowej w ramach ulgi mieszkaniowej - w ramach tzw. praw nabytych sprzed 2002 r. (do czasu zakończenia umowy):
   • 30% wydatków, ale maksymalnie 11.340 zł - limit roczny;
   • za cały okres oszczędzania, wraz z odliczeniami w ramach dużej ulgi budowlanej
     - maksymalnie 35.910 zł;
3. na zasadzie praw nabytych, jeśli umowa
   aktywizacyjna zosobą bezrobotną została zawarta przed 1
   stycznia 2007 r. - wydatki poniesione przez osobę prowadzącą gospodarstwo domowe, która zgodnie z przepisami o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy zawarła umowę aktywizacyjną z osobą bezrobotną w celu wykonywania pracy zarobkowej w gospodarstwie domowym, z tytułu opłacenia z własnych środków składek na ubezpieczenie społeczne tej osoby zatrudnionej w ramach ww. umowy w wysokości poniesionych wydatków na opłacenie z własnych środków składek. Według art. 27e ustawy odliczenie przysługiwało po każdym okresie 12 miesięcy nieprzerwanego trwania umowy. Odliczenie (w wysokości udokumentowanej dowodami stwierdzającymi poniesienie wydatków) przysługuje pod warunkiem, że zawarta umowa aktywizacyjna została zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy, a fakt jej zawarcia został potwierdzony oświadczeniem. Wydatki muszą być udokumentowane dowodami stwierdzającymi ich poniesienie. Jest to tzw. ulga na gosposie, na pomoc domową;
4. nowa ulga na dzieci (ulga rodzinna) - w 1173,70 zł na każde dziecko (zob.: Ile będzie można odliczyć od podatku w ramach ulgi rodzinnej w kolejnych latach?).

Można ponadto odliczać niektóre zlikwidowane już, ale niezrealizowane ulgi (wydatki poczynione w latach ich obowiązywania, a nie obecnie, które jednak nie znalazły pokrycia w ubiegłorocznym podatku

należnym) wykazane w zeznaniu za 2007 r. (np. ulga remontowa).

Podatek należny, po doliczeniach i odliczeniach (oprócz kwoty przeznaczonej na rzecz organizacji pożytku

publicznego, którą odlicza się dopiero od podatku należnego) wpisuje się w poz. 120 zeznania PIT-37. Co istotne, ten podatek należny zaokrągla się do pełnego złotego w ten sposób, że kwoty wynoszące: mniej niż 50 groszy pomija się, a 50 i więcej groszy podwyższa się do pełnych złotych. I dopiero z tego podatku, wpisując w poz. 126 kwotę do przekazania na rzecz organizacji pożytku publicznego (w terminie do końca kwietnia br.), możemy przeznaczyć tę kwotę na rzecz wybranej OPP. Przekaże ją naczelnik urzędu skarbowego. Zob.: Podziel się podatkiem z organizacją pożytku publicznego

Więcej na temat rozliczenia PIT-37 w broszurze MF, Składanie zeznań PIT-37 za rok 2008 przez Internet

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 1993 r., Nr 90, poz. 416, ze zm.);
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. 1997 r., Nr 137, poz. 926, ze zm.);
• Ustawa z dnia 21 listopada 2001 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. 2001 r., Nr 134, poz. 1509, ze zm.);
• Ustawa z dnia 12 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2003 r., Nr 202, poz. 1956, ze zm.)

Podstawa obliczenia podatku w złotych		Podatek wynosi
ponad	do
	44.490 zł	19% - kwota zmniejszająca podatek 586 zł 85 gr
44.490 zł	85.528 zł	7.866 zł 25 gr + 30% nadwyżki ponad 44.490 zł
85.528 zł		20.177 zł 65 gr + 40% nadwyżki ponad 85.528 zł

Jeżeli dana osoba w 2008 roku nie zarobiła więcej niż 3.091 zł, to podatku nie płaci. Tyle wynosi bowiem kwota

wolna od podatku. Wówczas otrzyma zwrot wpłaconych w ciągu roku zaliczk na podatek.

Jeśli natomiast w 2008 roku zarobiła więcej niż 3.091 zł, ale mniej niż 44.490 zł, to płaci 19% ze swojej podstawy opodatkowania odejmując 586 zł 85 gr (19% z kwoty wolnej od podatku - 3.015 zł).

W przypadku uzyskania dochodów wyższych niż 43.405 zł, ale niższych niż 85.528 zł, to podatek będzie wynosił 7.866 zł 25 gr plus 30% nadwyżki ponad 44.490 zł.

Jeżeli w 2008 roku ktoś zarobił więcej niż 85.528 zł, to jego podatek będzie wynosił 20.177 zł 65 gr plus 40% nadwyżki ponad 85.528 zł.

Podatek wyliczamy, zaokrąglając podstawę opodatkowania do pełnych złotych. Zasadę taką wprowadza art. 63 § 1 Ordynacji podatkowej.

W przypadku łącznego opodatkowania małżonków podstawę opodatkowania stanowi połowa sumy dochodów małżonków. Podatek od tej kwoty mnoży się jednak x 2. Natomiast w przypadku osób samotnie wychowujących dzieci podstawę opodatkowania stanowi połowa dochodów tych osób. Podatek od tej kwoty również mnoży się jednak x 2.

Jak osoby samotnie wychowujące dzieci mogą rozliczyć się z PIT?

Data: 06-04-2009 r.

U kogo są opodatkowane dochody małoletnich dzieci?

Zasadą jest, że dochody małoletnich dzieci własnych i przysposobionych, z wyjątkiem dochodów z ich pracy, stypendiów oraz dochodów z przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku, podlegające opodatkowaniu na terytorium Polski, dolicza się do dochodów rodziców, chyba że rodzicom nie przysługuje prawo pobierania pożytków ze źródeł przychodów dzieci.

Jeżeli małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu, dochody małoletnich dzieci dolicza się po połowie do dochodu każdego z małżonków. Nie dotyczy to małżonków, w stosunku do których orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów.

Kto może rozliczać się z PIT w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dzieci?

Jeżeli osoba samotnie wychowująca dzieci spełnia określone w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych warunki, to może - na swój wniosek - określić podatek w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy swoich dochodów. Taki sposób opodatkowania może przynieść podatnikom korzyści, np. gdy dzięki temu podatnik będzie opodatkowany niższą stawką ze skali podatkowej.

Jakie warunki trzeba spełniać?

Z wnioskiem o obliczenie podatku w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dzieci może wystąpić osoba, która w roku podatkowym łącznie spełniała następujące warunki:

1) ma miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (tj. podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce);

2) samotnie wychowywała dzieci:

• małoletnie (które nie ukończyły 18 lat), bez względu na to, czy dzieci te uczą się i czy osiągają jakieś własne dochody,

• bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

• do ukończenia 25 lat, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały

  • dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach ogólnych według skali podatkowej PIT (określonej w art. 27 ustawy) - nie licząc dochodów zwolnionych od podatku dochodowego (np. alimentów) i renty rodzinnej - lub

  • dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, i z realizacji praw z nich wynikających oraz z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część (określonych w art. 30b)

    w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej;

    3) ani do tej osoby, ani do jej dziecka w roku podatkowym nie miały zastosowania przepisy:

    • art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. opodatkowanie działalności gospodarczej liniową stawką 19%),

    • ani ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, regulujące między innymi opodatkowanie niektórych przychodów (dochodów) osób fizycznych w formie karty podatkowej, ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, bądź zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów osób duchownych. Zasada ta nie dotyczy podatników nieprowadzących pozarolniczej działalności gospodarczej, osiągających przychody np. z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze;

    • ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

    4) wyrażony w zeznaniu podatkowym wniosek o opodatkowanie dochodów w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci został przez tę osobę złożony nie później niż w terminie określonym do złożenia zeznania za rok podatkowy, czyli za 2008 r. do 30 kwietnia 2009 r.

    Z tej formy rozliczenia mogą skorzystać wszyscy samotni rodzice (opiekunowie prawni) uzyskujący dochody opodatkowane na zasadach ogólnych według skali podatkowej, a więc zarówno utrzymujący się z pracy na etacie, jak i prowadzący działalność gospodarczą, a także emeryci, renciści, bezrobotni.

    Kogo można uznać za osobę samotnie wychowującą dzieci?

    Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się jednego z rodziców albo opiekuna prawnego, jeżeli osoba ta jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której sąd orzekł separację w rozumieniu odrębnych przepisów. Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się również osobę pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności. Taka osoba ma prawo do preferencyjnego rozliczenia swoich dochodów osiągniętych w 2008 roku.

    Jeżeli rodzice dzieci są rozwiedzeni, to z preferencyjnego rozliczenia może skorzystać ten rodzic, który faktycznie wychowuje dziecko. Nie ma tu znaczenia, czy dzieci tylko część roku, czy też cały rok przebywają z tym rodzicem. Jeżeli natomiast jedno dziecko faktycznie wychowuje matka, a drugie ojciec, to z preferencyjnego rozliczenia mogą skorzystać oboje rodzice.
    

  Pamiętaj, że:

  • Dla możliwości preferencyjnego rozliczenia się osoby samotnie wychowującej dziecko nie ma znaczenia, czy była ona osobą samotnie wychowującą dziecko przez cały rok podatkowy, czy tylko przez część roku. Nie ma tu znaczenia, czy dziecko (dzieci) przez cały rok podatkowy było małoletnie i czy rodzic lub opiekun je wychowujący był przez cały rok podatkowy osobą samotną.

  Rozliczenie nierezydentów

  Już w rozliczeniu za 2008 r. z preferencyjnego sposobu razliczenia mogą dodatkowo skorzystać podatnicy wychowujący samotnie pełnoletnie uczące się dzieci - do ukończenia 25. roku życia - jeśli dzieci te uczą się lub studiują poza granicami kraju. Ponadto taki preferencyjny sposób opodatkowania ma zastosowanie do osób, które podlegają ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce (tj. nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania), samotnie wychowujących w roku podatkowym dzieci, jeżeli łącznie spełniają następujące warunki:

  1. mają miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej,
  2. osiągnęły podlegające opodatkowaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przychody w wysokości stanowiącej co najmniej 75 % całkowitego przychodu osiągniętego w danym roku podatkowym,
  3. udokumentowały certyfikatem rezydencji miejsce zamieszkania dla celów podatkowych i
  4. istnieje podstawa prawna wynikająca z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, w którym osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.

  Za całkowite przychody uważa się przy tym przychody osiągnięte ze źródeł określonych w art. 10 ust. 1, bez względu na miejsce położenia tych źródeł przychodów. Na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej podatnicy podlegają ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce, korzystający z rozliczenia przewidzianego dla osoby samotnie wychowującej dzieci, są obowiązani udokumentować wysokość całkowitych przychodów osiągniętych w danym roku podatkowym, przedstawiając zaświadczenie wydane przez właściwy organ podatkowy innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub innego państwa należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo Konfederacji Szwajcarskiej, w którym osoby te mają miejsce zamieszkania dla celów podatkowych lub inny dokument potwierdzający wysokość całkowitych przychodów osiągniętych w danym roku podatkowym.

Kto nie skorzysta?

Preferencyjne opodatkowanie nie jest możliwe, gdy:

1. do osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy dotyczące opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej - według 19%-owej stawki podatku;

2. do osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy:

   • ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne w zakresie opodatkowania przychodów: ryczałtem ewidencjonowanym, kartą podatkową lub zryczałtowanym podatkiem od przychodów osób duchownych,

• ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

Nie ma natomiast przeszkód do preferencyjnego rozliczenia się w sytuacji, gdy rodzic lub dziecko opodatkowuje ryczałtem ewidencjonowanym przychody z najmu, dzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, jeżeli umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej (np. wynajem mieszkania), nie korzystając jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej 19% podatkiem, ani na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.

Warunkiem skorzystania z preferencyjnego rozliczenia się osoby samotnie wychowującej dziecko jest złożenie wniosku poprzez zaznaczenie odpowiedniego kwadratu na formularzu PIT-37 lub PIT-36 oraz podpisanie zeznania podatkowego, które należy złożyć w terminie do 30 kwietnia następnego roku za rok poprzedni. Brak podpisu jest równoznaczny z brakiem złożenia wniosku i uniemożliwia preferencyjne rozliczenie.

W jaki sposób samotnie wychowujący dzieci mogą się rozliczać?

Jeżeli osoba samotnie wychowująca dzieci spełnia ww. warunki, to może - na swój wniosek - określić podatek w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy swoich dochodów, z tym że do dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w ustawie (np. od wygranych w grach liczbowych, dywidend, odsetek od lokat bankowych itp.) oraz nie dolicza się dochodów uzyskanych przez pełnoletnie dziecko.

Pamiętaj, że:

• Pełnoletnie dziecko, które w roku podatkowym uzyskało dochody podlegające opodatkowaniu, jest obowiązane do samodzielnego złożenia zeznania podatkowego o wysokości dochodów osiągniętych od dnia uzyskania pełnoletności (również w sytuacji, gdy dochód uzyskany od tego dnia nie przekroczył w roku podatkowym 2008 kwoty 3.091 zł).

Przy preferencyjnym opodatkowaniu podatek dochodowy oblicza się następująco:

• od sumy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci odejmuje się wydatki podlegające odliczeniu od dochodu (np.: składki na ubezpieczenie społeczne, wydatki rehabilitacyjne),

• pozostałą kwotę dzieli się przez dwa,

• od tak ustalonej połowy dochodu po zaokrągleniu do pełnych złotych (podstawa opodatkowania) oblicza się podatek według skali podatkowej,

• uzyskaną kwotę mnoży się razy dwa,

• tak obliczony podatek, w pierwszej kolejności podlega zmniejszeniu o składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne w Narodowym Funduszu Zdrowia, a następnie o poniesione wydatki na cele mieszkaniowe, tj. wydatki podlegające odliczeniu w ramach ulgi budowlanej, remontowej, o ile osoba samotna nabyła prawo do takich odliczeń. Odliczeniu od podatku, w ramach praw nabytych, podlega także ulga z tytułu wyszkolenia uczniów przyznana podatnikowi prowadzącemu działalność gospodarczą.

Tak obliczony podatek, po odliczeniach, jest podatkiem należnym od osoby samotnie wychowującej dziecko.

Pamiętaj, że:

• Nie jest istotne, ile dzieci ma na utrzymaniu samotny rodzic (opiekun prawny). Podatek w podwójnej wysokości, ale od połowy dochodów, płaci się wychowując samotnie zarówno jedno dziecko jak i dwoje lub więcej dzieci.

Zasadniczo dochody małoletnich dzieci dolicza się do dochodów rodziców lub opiekunów prawnych i należy je wykazać w zeznaniu rocznym i załączniku PIT/M do zeznania. Od tej zasady łącznego opodatkowania dochodów rodziców z dochodami małoletnich dzieci są jednak wyjątki:

• do dochodów rodziców nie dolicza się dochodów dzieci osiąganych z ich pracy, stypendiów oraz dochodów z przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku (np. gdy dziecko otrzymuje dochody za wypożyczenie koledze otrzymanego w prezencie od rodziców roweru),

• dochodów małoletnich dzieci nie dolicza się do dochodów rodziców także wtedy, gdy rodzicom nie przysługuje prawo pobierania pożytków z tych dochodów.

Małoletnie dziecko może wykonywać pracę na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy o praktyczną naukę zawodu. Dochody z tego tytułu nie podlegają doliczeniu do dochodów rodziców. Opodatkowanie ich ciąży na małoletnim dziecku. Wówczas rodzic, składając w imieniu małoletniego dziecka odrębne zeznanie, wpisuje imię i nazwisko dziecka oraz podpisuje druk za dziecko w jego imieniu.

Dzieci pełnoletnie

Dzieci pełnoletnie, które nie skończyły 25 lat, muszą spełniać dwa warunki, aby rodzice lub opiekunowie samotnie ich wychowujący, mogli skorzystać z preferencyjnego rozliczenia:

1. dziecko musi uczyć się w szkole (publicznej lub niepublicznej, krajowej lub zagranicznej) podstawowej, gimnazjum, szkole ponadgimnazjalnej lub uczelni wyższej (państwowej lub niepaństwowej).

1. Nie ma tu znaczenia, czy dziecko uczy się lub studiuje w dziennie (stacjonarnie), czy też wieczorowo albo zaocznie.

2. dziecko nie może uzyskiwać w roku podatkowym:

• dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach ogólnych według skali podatkowej PIT (określonej w art. 27 ustawy) lub
• dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, i z realizacji praw z nich wynikających oraz z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część (określonych w art. 30b)

w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej (tj. 3.088,68 zł); Przekroczenie tego limitu dochodów powoduje definitywną utratę prawa do preferencyjnego rozliczenia się przez osobę samotnie wychowującą dziecko. Do tego limitu nie wlicza się dochodów zwolnionych od podatku dochodowego (np. alimentów, stypendiów do 2.200 zł) i renty rodzinnej.

Pamiętaj, że:

• Prawo do preferencyjnego opodatkowania osoby samotnie wychowującej pełnoletnie dziecko za dany rok przysługuje także, gdy dziecko osiągnie 25 rok życia w trakcie roku podatkowego.

W zeznaniu rocznym składanym przez rodzica (opiekuna prawnego) nie uwzględnia się dochodów dziecka pełnoletniego. Dorosłe dziecko, które uzyskało własne dochody jest odrębnym podatnikiem i składa własne zeznanie podatkowe.

Natomiast gdy rodzic (opiekun prawny) samotnie wychowuje uczące się lub studiujące pełnoletnie dziecko, które nie uzyskało żadnych dochodów i korzysta z preferencyjnego opodatkowania, podatnikiem jest tylko rodzic. W związku z tym, tylko on ma prawo do ulg i odliczeń.

Jeśli np. pełnoletnie dziecko pracuje i pracodawca pobierze od wypłacanych mu wynagrodzeń zaliczki na podatek dochodowy, a dochód dziecka ogółem nie przekroczył w 2008 roku kwoty 3.091 zł, to dziecko po złożeniu zeznania rocznego (dziecko pełnoletnie rozlicza się samodzielnie) odzyska całość pobranych wcześniej zaliczek na podatek dochodowy, bo stanowią one w całości nadpłatę. Natomiast rodzic rozliczy się tylko ze swoich dochodów w zeznaniu PIT-36 lub PIT-37 (w zależności od rodzaju uzyskiwanych dochodów) obliczając podatek należny w sposób wyżej opisany.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst pierwotny: Dz. U. 1991 r., Nr 80, poz. 350; tekst jednolity: Dz. U. 2000 r., Nr 14, poz. 176)