Czy w języku przypominającym instrukcję obsługi telefonu komórkowego połączoną z kawiarnianym menu da się powiedzieć coś o pierwszej miłości? A może nie o mówienie tu chodzi, lecz o działanie? Tylko czy polska młodzież jest rzeczywiście tak egoistyczna i rozwiązła, jak wskazywałby na to jej język?
- Dawniej pewne rzeczy uważano za zbyt intymne, by o nich mówić. Dla dzisiejszych nastolatków seks jest czymś tak samo naturalnym, jak jedzenie picie i oddychanie. Czują potrzebę mówienia o seksie. Są bardzo twórczy. Nie unikają przy tym wulgaryzmów. Niekoniecznie wyrażając przez to złe emocje - mówi dr Dorota Zdunkiewicz-Jedynak, polonistka z Uniwersytetu Warszawskiego, badaczka języka młodzieży, autorka publikacji „<> o wartościach”.
Przelizać ciacho
Przelizanie to słowo–klucz do młodzieżowych zachowań seksualnych. Odzwierciedla idealnie ich konsumpcyjny i egoistyczny zarazem charakter. Przelizanie to nic innego, jak pocałunek z języczkiem (tym różni się od ubuziania, czyli całusa zasadniczo niewinnego). Za moich szkolnych czasów (lat temu dwadzieścia z okładem) istniało po prostu „lizanie”. Jak nietrudno zauważyć, forma z dodanym „prze” sugeruje wyraźnie dokonane już skonsumowanie obiektu lizanego. Co ważne, w przelizaniu obie strony (a więc także dziewczyna) występują jako partnerzy działający świadomie i konsumujący czynnie. To też znak czasów.
W nagłośnionych niedawno przez media seriach zdarzeń typu dziewczęce avanti (czyli awantur, ustawek, bijatyk) zarzewiem konfliktu było w kilku przypadkach przelizanie ciacha (czyli chłopaka) będącego już czyjąś własnością. Można nawet powiedzieć, że mieliśmy w tym wypadku do czynienia z niebezpiecznym aktem zalizania, czyli całowania się na szybko, zwykle pierwszy raz, z osobą niestanowiącą naszej "własności".
Szprycha, ciacho, Rysio z Klanu
Osobnym działem erotycznego słownictwa młodzieżowego jest oczywiście zbiór określeń związanych z urodą bądź jej niedostatkami oraz samymi pojęciami „chłopak” i „dziewczyna”. Nie składa się on wszakże z dwóch równych połówek – słów związanych z młodymi paniami jest nieporównanie więcej niż z panami. Zacznijmy więc od tych ostatnich.
Jak już wiemy, atrakcyjny chłopak to przede wszystkim ciacho. Przypominają nam o tym niestrudzenie sympatyczne bobasy w pampersach reklamujące w telewizji jedną z sieci tanich sklepów. Wpływ języka reklamy na język młodzieży (i vice versa) jest, jak jeszcze zobaczymy, olbrzymi.
Prócz ciacha występuje oczywiście poczciwy towar oraz men – obaj jednak znajdują się w wyraźnym odwrocie. Jako tako ma się jeszcze pokrewny mu towar. Ale to właśnie ciacho do konsumpcji i przelizania nadaje się jak nic na świecie. Jednak nie każdy chłopak jest ciacho. O nie! W każdym środowisku znajdzie się jakaś poważna i niedzisiejsza safanduła myśląca o karierze profesora entomologii lub młodego starszego księgowego. Taki Rysio z Klanu to może być skarb na klasówce (o ile daje ściągać), ale jako obiekt do przelizania odpada w przedbiegach. Nie ma ani zagajki do lasek, nie pije Bronka ni Leszka (czyli ani browaru w ogóle, ani piwa marki Lech w szczególności) i stroni od Antosia (czyli wina niskobudżetowego), a więc wszystkich tych atrybutów dobrej zabawy, ewentualnemu przelizaniu sprzyjających.
Ale bywa i jeszcze gorzej. To superprzystojny chłopak - ciacho jak malowane z wielką truskawą, ale laskami nieinteresujący się nic a nic. Woli taki ćwiczyć gamy na fisharmonii w parafialnym chórze albo sędziować w powiatowym kółku szachowym. To oczywiście paletka – połączenie palanta z czymś od czego odbijają się laski, które na takiego odmieńca lecą nieraz tuzinami. Więcej szans mają panie lecące na miśków czy innych blacharzy spędzających czas między siłownią a warsztatem samochodowym, w którym picują swe ukochane bety (auto marki BMW) i mesie (mercedesy).
Z dziewczynami sprawa jest bardziej skomplikowana. Określenia na dziewczyny ładne podzielić można z grubsza na podkreślające smukłość (laska, strzała, dzida, szprycha, dżaga, rura), ciepło i apetyczność (gorąca laska, ciepła świnia, foka, suczka, funia, cielęcinka), pochodzące z obcych języków i gwar ludowych (bejbe, cziken, maniurka) oraz, cóż tu kryć, wulgarne, których omawiać tu nie będziemy. Wszystkie powyższe przykłady są oczywiście wyrazami uznania i uwielbienia - nie mogą w żadnym przypadku stanowić powodu do obrazy. Określenia na dziewczęta o pewnych mankamentach wizerunku wyglądają zupełnie inaczej. Ale szczegóły tego opisu zależą już bardzo mocno od środowiska, z jakim mamy do czynienia. Polska młodzież, tak jak całe społeczeństwo wydaje się głęboko podzielona. Szczególnie w kwestii stosunku do… koloru różowego. Katalizatorem owego podziału było z pewnością pojawienie się vipek i celebry tej miary, co Doda i Jola Rutowicz, ale przyznajmy, że podział na „stylowych” i „obciachowych” istniał przecież zawsze.
Taka uróżowiona Barbie, czyli lampituta, czyli różowina nie kuma oczywiście zbyt wiele i jest stałym przedmiotem pociesznych żartów towarzyskich. Jak to festyniara. Tępa dzida znaczy.
Po przeciwnej niejako stronie znajduje się mrok, zmrok lub po prostu dark – osoba o niewątpliwie zrytym berecie, czyli z lekka zaburzona emocjonalnie, stylizująca się na czarno i udająca w celu lansu dziecko-Emo albo i metalowca.
Ani róż, ani czerń nie dyskwalifikuje zresztą takiego lachona jako towaru, czyli obiektu ewentualnej konsumpcji. Zupełnie inaczej niż wszelkiej maści kaszaloty i dechy z przeszczepami (czyli niezgrabnymi nogami) w bikejkach (czyli białych kozaczkach). Taki paszczak zaliczyć może na imprze co najwyżej Liptona (czyli lipę, rozczarowanie).
Jest jeszcze ostra typiara, czyli Xena, co może nawet opornemu menowi pociągnąć z plaskacza (czyli przylać rączką otwartą) oraz dziewczęta niewierne określane słowami takimi jak sucz, bicz albo po prostu: puszczalska zdzira. Wyrazy z tej grupy należy jednak traktować bardzo ostrożnie. Coraz częściej słówka typu „puszczalska” nie oznaczają bowiem potępienia dla osoby zbyt lekkich obyczajów, lecz przeciwnie – podziwu dla młodej piękności konsumującej wybrane kąski spośród tłumu adorujących ją ciach.
Wianek z simlockiem
Gdy zwykłe przelizanie się to za mało i nawet dłuższe uderzenie w ślinę nie jest w stanie ostudzić pożaru namiętności może dojść do rzeczy różnych. Nawet do zdjęcia simlocka. Ten scenariusz spędza oczywiście sen z oczu wszelkim zaborcom, czyli rodzicom nadopiekuńczym i wydzwaniającym bez przerwy na komórkę w celach kontrolnych (tzw. wapno na drucie).
Zdjęcie simlocka, czyli utrata dziewictwa umożliwia oczywiście nowy etap w życiu, czyli zaliczanie (a nie jedynie przylizywanie) ciach. Tylko czy o miłości i tak intymnej sprawie jak inicjacja seksualna można mówić językiem pochodzącym wprost z warsztatu elektronicznego? - To słuszne spostrzeżenie. Ale to ogólna tendencja w języku młodzieżowym, który jest mocno stechnicyzowany. Przenoszenie realiów ze świata komputerów, komórek i innych automatów jest typowe dla wszelkich tematów, o których oni rozmawiają. Bo to jest świat, w którym żyją. Przykład z simlockiem to zarazem przykład pewnej metafory. Używają realiów najbliższego im świata. Można się oczywiście zastanawiać, czy taki sposób rozmowy nie wpływa na świadomość i czy nie zaczną traktować swoich przyszłych partnerów dość automatycznie. To jest realne zagrożenie - mówi dr Dorota Zdunkiewicz–Jedynak.
Co ciekawe, to co dzieje się po zdjęciu simlocka określane jest przez młodzież słowami używanymi jeszcze przez ich rodziców i dziadków bądź zaczerpniętym z gazet i poradników słownictwem zbliżonym do medycyny. Uderzający brak inwencji w tym obszarze zmusza nas do postawienia zasadniczego pytania – jak to w ogóle jest z tym seksem polskich nastolatków? Może całe to gadanie to tylko mistyfikacja mająca posłużyć budowie pozycji towarzyskiej? - Ten język często stanowi substytut aktywności rzeczywistej. Oni sobie lubią porozmawiać o „tych” sprawach. Oczywiście są też odważniejsi niż poprzednie pokolenia, ale niekoniecznie ta aktywność jest tak wielka, jak moglibyśmy wnioskować na podstawie języka - dodaje Zdunkiewicz–Jedynak.
Opinię tę potwierdzają także dane socjologiczne. Przedstawiona niedawno „Diagnoza Szkolna 2008” wskazuje, że 40 proc. 16-latek deklaruje, iż ma już za sobą inicjację seksualną. To jeden z najniższych odsetków w Europie. A można śmiało założyć, że część tych deklaracji nie odpowiada rzeczywistości i jest raczej efektem środowiskowego nacisku na „bycie dorosłą”. I choć średni wiek inicjacji seksualnej polskiej młodzieży obniża się od lat, to pamiętajmy, że jest ona na tle swych rówieśników z USA i Europy Zachodniej niezwykle w „tych” sprawach powściągliwa.
- Każde pokolenie mówi o swoich doświadczeniach, w taki sposób, w jaki pozwala im na to język. Oni na pewno nie wyrażają swoich wewnętrznych głębokich przeżyć w taki sam sposób, jak młodzież 30 – 40 lat temu - uważa Dorota Zdunkiewicz–Jedynak - Ale jeśli posłuchać na przykład rymowanek hip-hopowców to widać tam tęsknotę za tym, by powiedzieć coś zdecydowanie głębszego, choć pewnie ci twórcy sami czują pewną niemoc i nieumiejętność wypowiedzenia tych słów. W gronie rówieśników może się tego wstydzą - dodaje Zdunkiewicz-Jedynak.
- W artykule wykorzystano m.in. zapisy z czatów internetowych, forów dyskusyjnych oraz definicje z internetowego słownika slangu www.miejski.pl Dokładne znaczenie poszczególnych wyrazów może zależeć od regionu, środowiska a nawet odmian slangu funkcjonującego w poszczególnych szkołach.
