Historia Kostaryki

HISTORIA: Okres przedkolumbijski 

Indianie w okresie p.n.e.

Pierwsi mieszkańcy na tych terenach pojawili się 10 tysięcy lat przed naszą erą. Najpierw byli to myśliwi i zbieracze, a potem w okresie 8000-4000 lat p.n.e. grupy koczowniczo-wędrowne, które zaczęły się osiedlać i uprawiać ziemię. Mniej więcej w okresie 4000-1000 p.n.e., Kostaryka dzięki swemu położeniu stanowiła pomost między dwoma cywilizacjami: Mesoamerykańską i Andyjską. Migrację tych postępowych kultur ograniczały wysokie góry i bagniste niziny. Indianie terenów nadatlantyckich uprawiali bulwy (wpływ A. Południowej), a Indianie "nadpacyficzni" specjalizowali się w uprawie zbóż i warzyw: fasoli i kukurydzy (wpływ A. Północnej). Rozwój rolnictwa sprzyjał rozwojowi tendencji koczowniczych. Popularne stawało się rękodzieło zarówno praktyczne jak i artystyczne.

Indianie około 500 roku p.n.e.

Na podstawie wykopalisk z namorzynów Lepanto w zatoce Nicoya, stwierdzono, że Indianie Kostaryki około 500 roku p.n.e. byli farmerami posługującymi się kamiennymi narzędziami do przygotowywania posiłków. Mieli około 1,61 cm wzrostu, a średnia ich życia to 25 - 30 lat.

Przybycie Indian Quepoa

Około 950 r. n.e. na miejscu dzisiejszego Parku Narodowego Manuel Antonio osiedlają się Indianie Queipo. Prawdopodobnie przywędrowali z terenów jednego ze źródeł Amazonki w Peru. Przebywali głównie w obrębie ujścia rzeki Naranjo. Byli uważani za jedno z najbardziej płochliwych szczepów indiańskich i za najlepszych nurków. Zajmowali się łapaniem żółwi w pułapki oraz nurkowaniem nawet 20-25 metrów w dół oceanu po perły (pomagały im w tym przytrzymywane przy piersiach ciężkie kamienie). Ich szamani zamieszkiwali w jaskiniach w pobliskiej wysepce Mogote.

Życie Indian w Guanacaste

Mniej więcej w roku 1100 Indianie z Guanacaste wyrabiają sól w zatokach Bahia i Culebra. Prowadzą ceremonie społeczne i religijne. Zajmują się rzeźbą w kamieniu i jadeicie. Wyrabiają sieci, hamaki i kosze.

Hierarchia społeczna z kacykami

W okresie 800 - 1550 praktycznie nieograniczoną władzę mieli indiańscy kacykowie. Każdy szczep dowodzony przez kacyka uczestniczył w prymitywnej wymianie handlowej. Handlowano solą, kakao, piórami Kwezali, oraz naturalnymi barwnikami.

Metalurgia i granitowe kule

Około 1400 roku, Indianie w południowo-wschodniej części Kostaryki (zwanej Diquis) wyrabiają przedmioty z metalu w postaci figur ludzkich i zwierzęcych. Przejawiają przy tym wpływy techniki wyrobów metalurgicznych z północnych rejonów Ameryki Środkowej. W okresie tym powstają również sławne, wielkie granitowe kule.

Przed przyjazdem Kolumba

Przed przyjazdem Kolumba, centralne i karaibskie regiony Kostaryki zajmowane były przez pochodzących z Amazonii Indian Huetar. W północno-zachodniej części kraju w XIV wieku osiedlili się Chorotegas - potomkowie Azteków z Meksyku (stanowili oddaloną najbardziej na południe część kultury Mesoameryki). W dialekcie, ich nazwa oznacza uciekających ludzi. Zakładane przez nich miasta wyróżniały się centralnymi placami. Posiadali doskonale rozwinięty system rolniczy, oparty na uprawie fasoli, kukurydzy i dyń. Posługiwali się kalendarzem i posiadali umiejętność pisania na pergaminie ze skóry jelenia. Produkowali wyroby ceramiczne i stylizowane figury jadeitowe, których formy zdradzały wpływ cywilizacji Nahuatl. Ich kamienne płytki-stoliczki ("matates"), służące do rozgniatania ziarn kukurydzy prezentowane są w Muzeum Narodowym.

Południową część Kostaryki zamieszkiwali wywodzący się z Kolumbii Indianie Chibcha lub Brunca. Byli oni koczowniczymi wojownikani uprawiającymi yukę i kokę. Żyli w zbiorowych, otoczonych palisadami chatach. Ich kobiety były jedynymi kobietami indiańskimi, które brały udział w walkach. Ze względu na swoje okrucieństwa, nazywane były kostarykańskimi Amazonkami.

Przedkolumbijscy "Kostarykańczycy" praktykowali składanie ofiar. Aby ostudzić gniew wulkanów, wrzucano do ich kraterów dziewice. Część z nich była także kanibalami. Ludzkie ciała jedli podczas ceremonii religijnych.

Wizyty innych szczepów

Północno-zachodnia część Kostaryki była przez długi czas miejscem spotkań dla wielu różnych przedkolumbijskich kultur z Ameryki Środkowej i Południowej. Najczęściej do wybrzeża półwyspu Nicoya, z zamiarem handlu przypływali na statkach przedstawiciele szczepów indiańskich z Ekwadoru. Dowodem na to są ceramiczne skorupy, wykopane przez archeologów w XX wieku i noszące charakterystyczne znamiona wyrobów ekwadorskich. W wykopaliskach tych odnajdowano równie często nagie figurki mężczyzn i kobiet.

Istnieją także wyraźne ślady wizyt szczepów zamieszkujących kraje położone na północ od Kostaryki. Półwysep Nicoya odwiedzany był w szczególności przez znanych z podróżowania meksykańskich Olmeków. Świadczą o tym znaleziska w postaci typowych dla nich kamiennych stoliczków do rozdrabniania pożywienia, a także części posążków z zdeformowanymi głowami i powykrzywianymi zębami.

HISTORIA: XVI wiek 

Odkrycie Kostaryki

Kostaryka odkryta została przez Krzysztofa Kolumba. Po 80 dniach swej czwartej wyprawy, Kolumb postanowił o dwutygodniowym postoju na karaibskiej plaży Portete (dzisiejsze miasto Limon). Przybył tam 18 września 1502 roku (inna wersja mówi o dacie 25 września 1502) i wraz z załogą swoich czterech statków odpoczywał oraz dokonywał niezbędnych napraw. Wkrótce doszło do pierwszych spotkań z miejscowymi Indianami (szczep Cariari), którzy ubrani byli w pasy ze złotymi ozdobami i nosili złote blaszki w uszach i nosach. (Szacuje się, że w momencie przyjazdu Kolumba Kostarykę zamieszkiwało około 20 tysięcy Indian). Na powitanie, Indianie wysłali Kolumbowi dwie młode (8 i 14-letnie) dziewczynki oraz złote przedmioty. Kolumb zauroczony darami miał później zanotować: "(...)Widziałem tam więcej złota w dwa dni, niż w Hiszpanii w ciągu ostatnich czterech lat". Wyciągając niewłaściwe wnioski, był przekonany, że w głębi lądu, w dżunglach regionu Talamanka znajdują się ukryte kopalnie złota, w których Indianie mieli składować swoje skarby. Terytorium to zaczął określać więc "Bogatym Wybrzeżem", (po hiszpańsku Costa Rica), co utrwaliło się na kartach historii.

Tworzenie się kolonii 

Od przybycia Kolumba, Kostaryka nazywana była państwem, ale początkowo miało to tylko znaczenie na papierze. Hiszpanie bowiem spenetrowali ten region dopiero w latach sześćdziesiątych. Jej terytorium było bardzo małe, a dodatkową przeszkodą do uczynienia z niej kolonii była mała liczba ludności. W 1569 roku szacowano ją na 17.166 osób.

Kolonizacja Kostaryki 

Kolonizacja Kostaryki nie była tak krwawa jak w innych regionach Nowego Świata. Kostaryka stosunkowo łatwo podbita została ze względu na brak indiańskiego imperium oraz w wyniku zabójczych dla tubylców zarazków ospy przywiezionych przez Hiszpanów z Europy. (Resztki Indian po przybyciu Hiszpanów rozpierzchły się w niedostępne góry Talamanca). Przez pierwsze lata praktycznie nie interesowano się krajem. Hiszpanie skupieni byli podbojami w Meksyku i Peru. Dopiero po upadku Imperium Azteków (lata czterdzieste), i Inków (1532), zwrócono uwagę na inne nie podbite jeszcze tereny, w tym Kostarykę.

Pierwszy kolonizator 

Początkowe przyjazdy Hiszpanów okazały się kompletną klęską. Okazało się, że Indianie nie są już dla nich tacy mili jak przy wizycie Kolumba i gotowi są prowadzić z nimi zaciekłe walki. (Prawdopodobnie uświadomili sobie o zabójczych chorobach przywożonych przez Europejczyków). Nie do przezwyciężenia okazały się tropikalne choroby i głód (Indianie palili swoje uprawy by odciąć ich od pożywienia). Hiszpanie nie natrafiali również na ślad legendarnych kopalni złota. W 1506 roku, Diego de Nicuesa jako pierwszy podbijał Kostarykę. Spenetrował część wybrzeża atlantyckiego kraju. Nękany przez Indian, żar tropików, żółtą febrę, chmary moskitów i brak sposobów na uzupełnienie zapasów szybko jednak go opuścił.

Drugi kolonizator i nowe odkrycia 

Kierujący ekspedycją Gaspar de Espinoza w wyniku złej pogody zmuszony został do zacumowania statku przy Punta Burica. Ekspedycję kontynuowało jego dwóch podwładnych: porucznik Herman Ponce de Leon i pilot Juan de Castenada. W 1519 roku odkryli oni zatokę San Lucas (dzisiejsza Dulce), zatokę Orotina (dzisiejsza Nicoya) oraz wyspę Cano. Nie zeszli jednak na ląd.

Ekspedycja Gila Gonzaleza Davili 

21 stycznia 1522 roku ekspedycja Gila Gonzaleza Davila (katolickiego księdza) wyrusza z archipelagu Wysp Perłowych w celu odkrycia nowych terytoriów na zachód od Panamy. W przedsięwzięciu brał udział jego zastępca sternik Andres Nino oraz 100 marynarzy. Dopłynęli oni do wybrzeża Chiriqui (Panama), gdzie zmuszeni byli poddać gruntownej naprawie naruszone przez szkodniki statki. Zadecydowano więc, że Davila wraz z częścią załogantów odbędzie w międzyczasie wędrówkę lądem, a spotkają się w pierwszej większej, napotkanej osadzie rybackiej. W ciągu kilku dni odkrył w ten sposób przylądek Burica, zatokę Dulce oraz ujście rzeki Terraba. Przeszedł przez ziemie kacyków Boto, Coto (na północ od Burica), Guaicara i Durucaca (na nizinach Terraba i Boruca).

Davila kilkakrotnie przekraczając odnogi rzeki Terraba nabawił się dokuczliwego reumatyzmu, wskutek czego przez kilka dni musiał odpoczywać w jednym z indiańskich domów. Przeżył tam katastrofalną powódź, ratując życie ucieczką na drzewa. Następnie kontynuował podróż wybrzeżem na zachód przez osiedla Carobareque (Punta Mala), Cochira (w kierunku Rio Naranjo i miasta Quepo), Cob (Tusubres), Huetare (region Turrubares) i Chorotega. Swoje statki napotkał dopiero w zatoce San Vicente (Caldera).

Kilka dni potem już na statku wpłynęli do zatoki Nicoya. Podczas gdy Nino kontynuował podróż wzdłuż przesmyku (odkrywając potem m.in. "hondurasko-nikaraguańsko-salwadorską" zatokę Fonseca), Davila z setką żołnierzy penetrował okolice Avancari (dzisiejsze Abangares) i Cotori (Guacimal). Stamtąd powrócił do Orotiny i kontynuując podróż przez Chome (u źródeł rzeki Chome), w końcu dotarł do indiańskich miejscowości Nicoya i Santa Cruz na półwyspie Nicoya. W drodze powrotnej przeprawiał się przez Sabandi (dzisiejsza Tempisgue) oraz rzekę Corobici. Prócz tego wizytował takie miejsca jak: Diria (siedziba kacyka umiejscowiona pomiędzy Belen i Bolson), Namiapi (wybrzeże zatoki Culebra), wulkan Orosi i zatokę Papagayo.

Z całego obszaru wywieźli duże ilości złota (w samej Nicoi kacyk podarował Davili 6 złotych figurek). Z punktu widzenia Hiszpanii jego ekspedycja była najbardziej udaną z dotychczasowych. Stracono jednak przy tym około 1000 załogantów, którzy ginęli przez tropikalne epidemie i ataki Indian.

Pierwsza hiszpańska osada 

W 1524 roku Francisco Fernandez de Cordoba zakłada w pobliżu dzisiejszego miasta Puntarenas pierwszą hiszpańską osadę pod nazwą Bruselas. Miała spełniać funkcje bramy wjazdowej do Nikaragui. Cordoba nakazał wyludnić ją już rok później, kiedy przestając być lojalnym w stosunku do gubernatora Veragua, obawiał się ataków zemsty.

Kilka miesięcy potem kapitan Andres Garabito podbija żyjących w okolicy Indian Huetar. Miasto ponownie się zaludnia, a Indianie świadczą w nim różnego rodzaju usługi. W 1527 roku Bruselas zniszczone zostaje przez Diego Lopeza de Salcedo.

Encomiendas 

Hiszpania przyznała prawo osadnikom do wykorzystywania pracy Indian bez wypłacania im pensji. Indianie przenoszeni byli w miejsca gdzie pracowali i uważani byli za własność posiadaczy ziemi. Zobligowani byli do budowania im domów, pracy na roli (podarowywania Hiszpanom kakao, kukurydzy, kurczaków, miodu i pieprzu). Dodatkowo Indianie podzieleni byli na grupy zwane corregimientos które rokrocznie zmuszane były do płacenia królowi Hiszpanii podatków. Właściciele Indian mieli za to obowiązek krzewienia wśród nch wartości chrześcijańskich. Nie było to jednak szeroko praktykowane w Kostaryce ze względu na małą ilość i duże rozproszenie Indian.

Indianie i Murzyni w Guanacaste 

Po spadku wpływów ze strony Nikaragui, na terenie Guanacaste rozrosły się duże haciendy. W 1542 roku rewizja prawa encomienda ograniczyła czas, jaki Indianie zobligowani byli do przeznaczania na pracę. Zaczęli tworzyć małe społeczności z dala od hacjend, których właściciele w ten sposób rozpoczęli import afrykańskich niewolników (którzy odgrywali dużą rolę jako siła robocza na ranczach).

Repartimientos 

Encomiendas zastąpione zostało nowym systemem zwanym repartimientos. Zobowiązywało ono wszystkich indiańskich mężczyzn w przedziale wiekowym od 16 do 60 lat do pracy jeden tydzień na miesiąc na rzecz osób prywatnych, religijnych instytucji oraz urzędów miejskich i rządowych.

Odkrycie Tortuguero 

W 1529 roku, świerzo mianowany gubernator Nikaragui Martin Estete odkrył ujście rzeki San Juan i spenetrował tereny na południe dochodząc do okręgu Suerre (dzisiejsze Kanały Tortuguero).

Panamski gubernator 

W 1539 roku, Kostaryka oddzielona została od Veragua (Panama + Kostaryka). Panama mianowała Hernandeza Sancheza de Badajoza gubernatorem Kostaryki. Ten w tym czasie po raz pierwszy zaczął używać nazwy Kostaryka (zamiast uprzednio funkcjonującej Antiqua Veragua). W 1540 roku założył on osadę Badajoz oraz port San Marcos u ujścia rzeki Sixaola (pierwszą osadę na wybrzeżu karaibskim). Wyróżniał się dobrym traktowaniem Indian.

Tymczasem prawa do prowincji Kostaryki rościł sobie gubernator Nikaragui Rodrigo de Contreras. Jeszcze w 1540 roku wysłał on w tamtym kierunku uzbrojoną ekspedycję, która pokonała Sancheza. W drodze powrotnej dokonali oni krwawych jatek na przychylnych Sanchezowi Indianach.

Diego Guttierez 

W 1540 roku król Hiszpanii podpisał umowę z Diego de Guttierezem na podbój i zaludnienie Kostaryki (którą wymienił jako Cartago). Ten przybył do Kostaryki z Nikaragui w 1543 roku poprzez rzekę Reventazon. U jej ujścia, 25 listopada założył miasto Santiago. Bardzo dobrze przyjęty został przez Indian Suerre, którzy podarowali mu dużą sumę złota. Guttierez nie był jednak tymi prezentami zadowolony i kazał aresztować dwóch kacyków: Camaguire i Cocori. Pod groźbą ich zabicia, domagał się więcej złota.

W 1544 roku Indianie zbuntowali się. Podpalali swoje wioski, ścinali drzewa owocowe i niszczyli plony. Guttierez ścigał ich przez niziny Santa Clara, przeszedł Kordylierę Centralną i dotarł do wulkanu Turrialba. Następnie doszedł do ujścia Reventazon, gdzie wybuchły krwawe walki. W grudniu zabity został pod Tayutic (Teotigue) w miejscu dzisiejszej miejscowości Platanillo lub Moravia (w prowincji Cartago). Jedynie kilku jego żołnierzom udało się ujść z życiem.

Kostaryka w Vicekrólewstwie Nowej Hiszpanii 

W 1543 roku Kostaryka przypisana zostaje do nowoutworzonej Kapitanii Generalnej Gwatemali (kolonialnej jednostki administracyjnej Hiszpanii), która wchodziła w skład Vicekrólewstwa Nowej Hiszpanii z siedzibą w Meksyku. (Jej jurysdykcja obejmowała tereny od przesmyku Tehuantepec do Kostaryki z prowincjami Gwatemali, Chiapas, Hondurasu, Salwadoru, Kostaryki, Nikaragui, Verapaz i Soconusco). W 1575 roku król Hiszpanii Felipe II oficjalnie ustalił granice prowincji Kostaryki. Strona pacyficzna rozciągała się po dolinę Chirigui (dziś na terytorium Panamy), a strona atlantycka od ujścia rzeki San Juan po zatokę Almirante (również na terytorium dzisiejszej Panamy). W skład prowincji Kostaryki nie wchodziła natomiast Nicoya ponieważ tworzyła autonomiczną podprowincję.

Decyzja o podbiciu Kostaryki 

Dotychczasowe penetracje Kostaryki ograniczały się jedynie do jej części nadbrzeżnych. Unikano posuwania się wgłąb lądu. W 1559 roku Hiszpanie przypomnieli sobie o Kostaryce i postanowili podbić ją w całym tego słowa znaczeniu. Najwyższy Sąd Kapitanii wytyczył Juana de Cavallona, aby ten dokonał kolonizacji kraju. Ekspedycję podzielono na dwie części. Pierwszą dowodził sam Cavallon, drugą jego zastępca Padre Estrada.

Sukcesy Juan de Cavallona 

Cavalloon przekroczył granicę Kostaryki w styczniu 1561 roku od strony lądu. Jako pierwszy sprowadził do kraju zwierzęta gospodarskie. Skierował się w stronę nizin Tempisgue i następnie dotarł w okolice miasta Chomes. Tam utworzył trzy 20-osobowe oddziały kierowane przez Miguela Sancheza de Guido, Ignacio Cota i Juana Gallego. W marcu 1561 roku udał się do Mesety Centralnej przez wyżyny Turrucares, niziny Esparza i Santa Ana, gdzie założył miasto Castillo de Garcimunoz (nazwa na cześć miasta w Hiszpanii, w którym się urodził). W tym samym roku na nizinie Santo Domingo założył miasto Villa los Reyes (okolice dzisiejszej Orotiny).

Podboje Padre Estrada 

W styczniu 1562 Cavallon zostaje wezwany do Gwatemali, a tymczasem jego zastępca Padre Estrada Ravago kontynuował swoją podróż nawigując przez rzekę San Juan. Założył następnie miasto Castillo de Austria, które później opuścił z powodu nieprzyjaznego klimatu. (Powrócił wówczas do Nikaragui).

Juan Vasquez Coronado i ostateczny podbój Kostaryki 

Drugi etap kolonizacji przypadł w udziale Juanowi Vasguezowi de Coronado, który założył wkrótce potem (1563 rok) stolicę kraju-Cartago. Jego decyzja o uprzednim skolonizowaniu wnętrza kraju (zamiast jak to czyniono dotychczas jego wybrzeża) wydawała się początkowo niezrozumiała, jednak wkrótce przekonano się, że była najbardziej trafną. Coronado okazał się humanitarny dla podbitych przez siebie ludów. Nie można tego jednak niestety powiedzieć o jego następcach, którzy maltretowali niewolników. W 1565 roku król Hiszpanii Felipe II powierzył mu tytuł gubernatora Kostaryki. 

Kolejnym osiągnięciem Coronado było dotarcie poprzez pacyficzny region Parrita do ziem Quepo, Coto i na nizinę Buenos Aires. Poślubił Dulceche (siostrę kacyka Quepoa). W Coto napotkał na dobrze ufortyfikowane osady, które na skutek oporu Indian zmuszony był zdobyć szturmem (uwolnił przy tym przetrzymywanych tam wielu więźniów zaprzyjaźnionego szczepu Quepoa). Następnie przez Kordylierę Talamanca dotarł do Morza Karaibskiego. W pobliżu rzeki Estrella odkrył złotonośne piaski. 

Załogantom, którzy przybyli z Coronado przyznawano własności ziemskie, na których mogli wykorzystywać niewolników (encomiendas). W wyniku małej ilości Indian musieli sami pracować na roli (ziemię uprawiał nawet Coronado). Osadnicy szybko powrócili do metod indiańskich i jako środka płatniczego używali ziaren kakao.

Życie codzienne 

Ze względu na znikomą liczbę indiańskiej siły roboczej, pierwsi kolonizatorzy, odwrotnie niż w innych rejonach Ameryki, zmuszeni byli sami pracować na chleb. Indian było tak mało, że nie wytworzyła się tak jak w sąsiednich krajach populacja Metysów. Nie powstawały typowe kolonialne hacjendy (każdy uprawiał małe poletka) i nie wytworzył się system feudalny. Dlatego przez wiele lat potem Kostaryka zostawała na uboczu historycznych wydarzeń. Mówiło się o niej wówczas, że jest wiejską demokracją.

Kolejni gubernatorzy 

Po śmierci Coronado, Sąd Najwyższy Kapitanii Gwatemali mianował nowego tymczasowego gubernatora w osobie Perafana de Ribera. Do Kostaryki przybył on drogą lądową z Hondurasu. Wkrótce w 1568 roku założył miasto Aranjuez przy ujściu rzeki o tej samej nazwie (dzisiejsze miasto Esparza). Po przybyciu do Cartago stłumił rebelię Indian z doliny Guarco i Turrialba. W 1569 roku bez upoważnienia decyduje o podzieleniu małych grup Indian pomiędzy poszczególnych konkwistadorów. W 1571 roku założył miasto Nombre de Jesus i spenetrował dolinę Coto Brus. W roku 1572 zarządził relokację Cartago do niziny Sabana (dzisiejsza dzielnica San Jose). Kostarykę opuścił w 1573 roku z powodu złego stanu zdrowia.

System administracyjny 

Siedziba gubernatorów Kostaryki znajdowała się w Cartago. Wybierani byli na ogół na okres 5 lat. Rocznie przyznawano im 2 tysiące pesos. Sprawowali władzę nad armią i sądami. Ich zastępcy powołani zostali w Esparza, Heredii, Alajueli, San Jose i Matinie.

Miasta posiadały rady miejskie z wybieranymi urzędnikami. W miastach indiańskich na czele podobnych rad stali dawni kacykowie.

Od 1545 roku Kostaryka należała do biskupstwa Nikaragui.

Zmiana praw własności ziem 

Kiedy zrewidowano prawo przyznawania ziem dla pierwszych osadników, ograniczono przy tym czas pracy Indian. Ci posiadając więcej czasu dla siebie, bezprawnie zaczęli utrzymywać się dodatkowo z zaganiania bydła na pastwiska. Właściciele ziemscy zmuszeni byli sprowadzać do pracy Murzynów z Afryki.

Ustalenie granicy kostarykańsko-panamskiej 

W 1560 roku, ustalono, że granica kostarykańsko panamska przy Pacyfiku przebiegać będzie regionem Coto river, a po stronie karaibskiej przecinać ma wybrzeże przy wyspach Boca del Toro. Dawało to Kostaryce większe terytorium przypacyficzne niż w czasach obecnych i mniejsze po stronie Atlantyku.

Misja Franciszkanów 

W latach sześćdziesiątych XVI wieku ksiądz Martin de Bonilla namówił gubernatora Juan Vasqueza de Coronado do starania się o zgodę hiszpańskiego króla Filipa II o wprowadzenie w Kostaryce misjonarzy, w celu nawracania Indian (w pierwszej kolejności szczepu Quepoa). Starania okazały się owocne i w 1571 roku Hiszpan Juan de Pizzaro zakłada pierwszą w Kostaryce misję Franciszkańską w San Bernardino de Quepos. Nastąpiło to 200 lat przez pierwszą taką misją w Kalifornii. Misjonarze sprowadzili do Kostaryki pomarańcze i pierwsze drzewa cytrusowe. 

W 1580 roku w nieznanych okolicznościach Juan de Pizzaro zostaje zamordowany na placówce.

HISTORIA: XVII century 

Budowa drogi do Panamy

Dla ułatwienia kontaktów handlowych z Panamą, z rozkazu gubernatora Gonzalo Vasqueza de Coronado wytyczono w 1601 roku drogę z Cartago do Panamy. Mieszkańcy Cartago prowadzili nią muły, które następnie sprzedawane były na targach w Panamie. Były pierwszym towarem eksportowym w kraju.

Wizja Czarnej Dziewicy

2 sierpnia 1635 roku, w miejscu ustawienia dzisiejszej bazyliki w Cartago, młodej mulatce zbierającej chrust (Juanie Pereirze), ukazała się kamienna figurka Dziewicy Marii. Jeden z księży miał wówczas stwierdzić, że jest to znak od Świętej aby kochać każdego bez względu na rasę. Uznano wtedy o konieczności wybudowania na tym miejscu kościoła pod jej wezwaniem. (Dzisiaj jest to Bazylika Dziewicy Marii odwiedzana rokrocznie przez pół miliona pielgrzymów).

Założenie miasta Santiago de Talamanca

W 1605 roku Diego de Sojo z polecenia gubernatora Juana de Ocon y Truillo, ufundował u ujścia rzeki Sixaola miasto Santiago de Talamanca. Nadał mu nazwę na cześć miejsca swych urodzin w Hiszpanii. Leżąc na skraju regionu Talamanca, funkcjonowało ono dzięki powiązaniom komercyjnym z Panamą oraz konstruowaniu statków. Założenie miasta uważa się za pierwszy krok do podboju terenów Talamanca.

Pierwsza wizyta biskupa

W 1608 roku po raz pierwszy do Kostaryki przybył Pedro de Villareal (biskup Kostaryki i Nikaragui). Podczas swego pobytu ścierał się słownie z gubernatorem Ocon y Trillo.

Indiańskie rebelie

W 1610 roku aby nie dopuścić do kłótni pomiędzy gubernatorem Ocon y Trillo i dowódcą Gonzalo Vasquezem de Coronado trybunał Kapitanii powołał w miejsce regionu Talamanca prowincję Dui i Mejicanos. Coronado otrzymał oficjalny rozkaz podporządkowania dalszych jej części, co mimo wszystko wywołało ostry protest Ocona. Wyznaczył do tego zadania porucznika Diego de Sojo. Ten odznaczał się bardzo złym traktowaniem Indian. Na porządku dziennym były chłosty, obrywanie uszu i mordowanie. Zabijał on indiańskich kacyków by zdezorganizować hierarchię w plemionach. Doprowadziło to do tego, że 29 lipca 1610 roku wybuchło powstanie indiańskie. Indianie wymordowali Hiszpanów w pień i spalili miasto Santiago de Talamanca.

Dalsze niepowodzenia

W 1611 roku kolejna ekspedycja do Talamanca pod dowództwem Diego de Sojo kończy się fiaskiem.

W roku 1612, z Nikaragui wyruszają dwie ekspedycje. Jedna pod dowództwem Pedro de Olivera posuwała się lądem, a druga (pod wodzą Sebastiana Chacona de Luna) statkiem. Jednak również one zakończyły się niepowodzeniem.

Dalsze podboje Talamanca

W 1615 roku miasto Cartago znajdowało się w fatalnym położeniu. Poprzez brak indiańskich rąk do pracy, nieodnawiane domy popadały w ruinę. Coraz bardziej więc wygrywała idea ponownej inwazji w Kordylierze Talamanca, podczas której spodziewano się pojmać dużą populację Indian. Ówczesny gubernator Juan Mendoza y Medrano nakazał przeprowadzenie kilku najazdów na to terytorium. Odznaczał się on takim okrucieństwem, że z polecenia króla Hiszpanii doprowadzony został do siedziby audiencji w Gwatemali. W 1619 roku jego następca Alonso del Castillo y Guzman udał się z oddziałami nad rzekę Tarire, gdzie złapano i skąd ściągnięto jako niewolników do Cartago 400 Indian.

Piraci

Kostaryka była miejscem częstych ataków piratów od XVI do połowy XIX wieku. Największe pirackie napaści miały miejsce w wieku XVII. Częste ich najazdy były bezpośrednią przyczyną upadku dwóch głównych, kolonialnych portów morskich: Matiny na wybrzeżu Karaibskim oraz Esparza po stronie pacyficznej. Duże zainteresowanie Kostaryką wiązało się z chęcią odnalezienia dogodnej przeprawy pomiędzy dwoma oceanami by z łatwością kontynuować wyprawy w kierunku Peru. Według historyków, okrucieństwa jakich dopuszczali się piraci na wybrzeżach kostarykańskich były głównym czynnikiem osiedlania się ludności w Mesecie Centralnej. Twierdzi się również, że częste ataki piratów na Kostarykę, miały związek z jej strategicznym położeniem w przesmyku.

Pierwszym piratem, który zapędził się w rejon Kostaryki był Francis Drake. Od 1579 roku, swoją bazę wypadową, miał na półwyspie Osa oraz wyspie Cano. Atakował i grabił statki od Meksyku po Panamę.

Podbijanie regionu Talamanca

W 1662 roku po odejściu tymczasowego gubernatora Andresa Ariasa, jego syn Rodrigue Arias Maldonado próbował na nowo podbić region Talamanca i odbudować miasto Santiago de Talamanca. Indianie, którzy mu się podporządkowali osiedlali się na brzegu rzeki Talire.

Wkrótce po tym, ze względu na złe traktowanie Indianie zainscenizowali rebelię. W 1663 roku roku Maldonado zorganizował więc ludzi do nowej ekspedycji do Talamanca. Na miejscu założył miasto Conamare. Jednak jego ludzie zaczęli masowo dezerterować doprowadzając do tego, że został w górach zupełnie sam. Niespodziewanie Indianie którzy go odnaleźli, dotknięci jego uprzejmością, zaprowadzili go do najbliższej osady hiszpańskiej. Maldonado dostał później od króła Hiszpanii tytuł margrabiego Talamanca.

Epidemie

W XVII wieku nastała wielka epidemia Pandemic. W latach 1611 - 1660 z mapy zniknęły całe miasta i wioski. Dosięgła również kacyków, którzy pozostawili swoich ludzi bez zwierzchnictwa.Najazd Henry Morgana

W 1665 roku Hiszpania zamyka kostarykańskie porty ze względu na zagrożenie atakami piratów. Rok później 600 piratów dowodzonych przez Henry Morgana wylądowało w Portete, koło Limon i pomaszerowało na Cartago. Wysłana na rozkaz gubernatora Juana Lopeza de la Flora armia kolonialna okopała się pod Quebrada Honda. Piraci na wieść o tym zdecydowali się na odwrót. Wydarzenie to uznano za cud i przypisano Dziewicy Concepcion de Rescate - patronki Ujarras.

Od 1670 roku, pewien pirat francuski regularnie atakował pacyficzny port Esparza. Najsilniejsze zniszczenia przypadły na lata 1680 oraz dwukrotnie na 1685. Po ostatnim z nich miasto opuszczone zostało przez mieszkańców.

Rujnowanie Matiny

W 1676 roku, 800 piratów zacumowało w Portete i zawładnęło doliną Matina na wybrzeżu Karaibskim, którą okupowali przez kilka miesięcy dopóki nie zostali przepędzeni przez połączone siły hiszpańsko-indiańskie dowodzone przez kostarykańskiego gubernatora Juana Francisco Saenza. Matina atakowana była także w latach 1681, 1687, 1702, 1704 i 1740. W 1741 roku, aby zapobiec dalszym napadom, wzniesiono Fort Fernando, jednak już rok później został on doszczętnie spalony przez rozjuszonych korsarzy.

Skarby z Quepos

W 1671 roku liderzy kościołów w Panamie z obawy przed spodziewanym atakiem pirata Henry`ego Morgana postanowili o załadowaniu na trzy galeony 700 ton kościelnych precjozów. Statki wyruszyły na północ i istnieje przeświadczenie, że ich ładunek wyładowany został w pobliżu kostarykańskiego portu Quepos.

Kakao

W 1678 roku, dwadzieścia osiem lat po sprowadzeniu drzewek kakaowych z Nikaragui, w prowincji Limon rozwinęło się 130 tysięcy ich miniplantacji. Szczególnie duże były plantacje kakao w Matinie. Zakładały je elity z Cartago. Zatrudniani na nich byli murzyńscy niewolnicy, którzy przebywali tam w całkowitym odizolowaniu. Właściciele plantacji przybywali z Cartago na wybrzeże jedynie dwa razy do roku sobie tylko znanymi ścieżkami przez tropikalną dżunglę.

Kakao stanowiło pierwsze źródło bogactwa kolonialnej Kostaryki, na długo przed tym jak sprowadzono do niej kawę. Pod koniec wieku jednak znaczenie plantacji spadło ze względu na częste najazdy piratów, ataki Indian z Nikaragui oraz dekrety władz hiszpańskich o obowiązku humanitarnego traktowania Indian na plantacjach.

Tytoń i bawełna

Pod koniec XVII wieku wzrasta eksport bawełny i tytoniu. W niektórych miejscach plantacje kakao ustępują miejsca uprawom tytoniu. W 1787 roku Gwatemala przyznaje Kostaryce wyłączność na handel tytoniem. W 1792 roku jednak zostaje ona cofnięta ze względu na złą jakość towaru.

HISTORIA: XVIII century 

Potajemny handel

Na początku XVIII wieku posiadłości hiszpańskie w Ameryce, w tym Kostaryka miały zakaz handlu z przybyszami z innych krajów. Jednak mieszkańcy Cartago pod pretekstem wizytowania swych posiadłości i upraw kakao w dolinie Matina handlowali potajemnie ze statkami obcych bander (Holandii i Anglii). Proceder ten był tępiony przez centralne władze. W 1704 roku gubernator Serrano de Reina został oskarżony przez Gwatemalę o nielegalny jandel z portu Moin i zmuszony do rezygnacji.

Powstanie kaplicy nad brzegiem rzeki Virilla

Na początku XVIII wieku, mieszkańcy Mesety Centralnej coraz bardziej niezadowoleni byli z trudności, jakie musieli pokonywać by dostać się na mszę do kolonialnej stolicy Cartago. Niektórym (mieszkającym na obrzeżach) zabierało to czas nawet do dwóch dni. Wskutek tego 26 marca 1705 roku, ważne osobistości z 3 położonych w zachodniej części dolin: Barva, Aserri i Pacerua udali się do Audiencji Gwatemali z prośbą o zgodę na budowę nowej kaplicy w tym rejonie. Po jej uzyskaniu, wybudowano ją w miejscu zwanym dzisiaj Laginilla, przy ważnym w tamtych czasach moście nad rzeką Virilla.

Pablo Presbere na czele buntu Indian

Od początku wieku misjonarze przyjeżdżający do Talamanca dla swojego bezpieczeństwa uzbrojeni byli w kolty. Błędnie zinterpretowali to Indianie przeczuwając że zbliża się atak ze stony Hiszpanów na ich ziemie. Wskutek tego w 1709 roku doszło do buntów i walk w wyniku których zamordowani zostali misjonarze Pablo de Rebullida, Antonio de Zamorra oraz 10 żółnierzy. Spalono także 14 kościołów. Na czele Indian stał Pablo Presbere. Na wieść o tym z Cartago wyruszyła zbrojna grupa 120 mężczyzn pod przywództwem gubernatora Lorenzo Antonio Granada y Balbin. W Talamanca połączyli się z oddziałami kierowanymi przez Jose de Casasola y Cordoba. Zdołali oni pojmać wielu Indian i doprowadzić ich do Cartago. Był wśród nich także Pablo Presbere, który wkrótce zginął w egzekucji.

Wybuch wulkanu i trzęsienie ziemi

W Cartago, 16 lutego 1723 roku o godzinie 3 po południu, wybuchł wulkan Irazu. Miasto (ówczesna stolica) pokryte zostało grubą warstwą popiołu i lawy. Wybuchy i towarzyszące im trzęsienia ziemi oraz podziemne grzmoty miały swoją kontynuację jeszcze przez rok. (Te ostatnie były tak silne, że otwierały drzwi i okna w domach).

Zakładanie miast

W XVIII wieku przypomniano sobie o Kostaryce na nowo i rozpoczęto jej dalszą kolonizację. Jej przejawem było powstanie i rozbudowywanie infrastruktury kolejnych miast: San Jose (1737), Heredia (1755) oraz Alajuela (1782). Wszystkie miasta z tego okresu budowane były według tego samego wzoru. Najpierw wznoszony był kościół, wokół którego później rozrastało się miasto.

Atak Indian Miskito

W 1724 roku szczep Indian Miskito pod dowództwem kacyków Anibala i Petera złupił dolinę Matina. Wzięto wówczas do niewoli 20 więźniów.

W 1725 roku pojawili się znowu z propozycją pokoju i uwolnienia pojmanych. Jednak kiedy rok potem 3 pirogi wyładowane towarami handlowymi przybyły z Punta Gorda w Belize, ich przewodnicy - na rozkaz zarządcy doliny -zostali pojmani, a ich towary skonfiskowane. W efekcie Anibal na 14 pirogach z 2 tysiącami ludzi przybył pół roku później już w wojowniczych zamiarach. Okradli oni plantacje kakao, pozabierali lub poniszczyli maszyny lub narzędzia i wzięli do niewoli 25 więźniów.

Powstanie San Jose

W latach trzydziestych, w miejscu dzisiejszego miasta rozsianych było kilkanaście małych osad, między innymi Asseri, Barva, Escazu, Curridabad, Pacaca. Mieszkańcy Asserii zaproponowali, by w centralnym punkcie doliny wybudować kaplicę. Najdogodniejszym miejscem na nią okazało się Villa Nova Boca del Monte. Po jej wzniesieniu powstała parafia świętego Józefa. Wkrótce wokół kaplicy powstało 11 domów z dachówką oraz 15 krytych strzechą. Za ostateczny termin utworzenia miasta uważa się 21 maj 1737 roku.

Powstanie Heredii

Historia Heredii sięga 1706 roku, kiedy to w pobliżu jej dzisiejszego usytuowania mieszkańcy Asserii wybudowali kapliczkę. W 1717 roku kapliczka przeniesiona zostaje do dzisiejszej dzielnicy Heredii - Cujubigui. Dopiero w 1755 roku, major Tomas Lopez wydał dekret o stworzeniu miasta. 1 lipca 1765 roku, przewodniczący Sądu Najwyższego Kapitanii zatwierdził jego funkcjonowanie nadając nazwę Immaculate Conception de Cujubigui de Heredia.

Powstanie Puntarenas

Puntarenas założone zostało w XVIII wieku. Pierwsze domy budowano z cedru, a ich dachy kryte były strzechą. Ulice początkowo zasypywane były piachem, aż kilku handlowców nie zapoczątkowało mody na budowanie chodników we własnym zakresie przed prowadzonymi przez nich sklepami.

Wygląd stolicy

W drugiej połowie XVIII wieku Cartago znacznie się rozrosło. Powstało kilka nowych ulic i skwerów. Wzdłuż ulic wydrążano kanały, którymi płynęła zdatna do picia woda. Zaznaczała się już rejonizacja klasowa. W centrum mieszkali konkwistadorzy, ich potomkowie oraz arystokracja kreolska. Zabudowę stanowiły jednopiętrowe domy z drewnianymi (cedrowymi) okiennicami i drzwiami. Ściany stawiane były przy pomocy specyficznych cegieł. Tworzyły je bloki błota i gliny, które rozgniatane były przez zwierzęta wraz z kadłubami kukurydzy, a następnie suszone były dwa tygodnie na słońcu. (Wyrabiano je w El Tejar-małej osadzie niedaleko Cartago).

Peryferyjne dzielnice miasta zamieszkiwane były natomiast przez robotników oraz służbę.

Dalsze utarczki z Miskitami

W 1778 roku doszło do kilku prób podpisania pokoju z Miskitami. Żadna z nich nie zakończyła się jednak sukcesem. W 1779 roku do Matiny przybyli szefowie Miskitów prosząc o prezenty dla swojego króla. Proceder ten trwał od tamtej pory latami i miał symbolizować oddawanie czci przez króla Hiszpanii władcy Miskitów.

Biskup Tristan

W Cartago w 1782 roku biskup Nikaragui i Kostaryki Tristan stworzył biskupstwo, szpital i klasy gramatyki łacińskiej. Podczas swojej drogi powrotnej do Nikaragui, wkroczył na terytorium Indian Guatusos i bezskutecznie próbował ich chrystianizować.

Powstanie Alajueli

Założenie Alajueli było odpowiedzią na problemy wynikające z dużej odległości do Heredii, jaką musieli pokonywać mieszkańcy chcący załatwić urzędowe sprawy. Aby zespolić ludność okolic Poas, Rio Grande, Ciruelas i Targuas, postanowiono o wybudowaniu kaplicy. 20 listopada 1782 roku, w miejsce pod nią wybrane przyjechał biskup Nikaragui i Kostaryki Esteban Lorenzo de Tristan, który dokonał jej poświęcenia. W ten sposób nadano też prawa miejskie nowoutworzonemu miastu pod nazwą Alajuela.

HISTORIA: XIX century 

Zubożenie plantatorów tytoniu

Po cofnięciu przez Gwatemalę kostarykańskiej wyłączności na uprawę tytoniu, w 1804 roku, rząd zaproponował plantatorom tytoniu wprowadzenie nowych upraw indygo, kakao i trzciny cukrowej. Z Kuby sprowadzono pierwsze sadzonki kawy. Propozycja jednak nie odniosła zamierzonego rezultatu. Dlatego w 1808 roku władze wydały definitywny zakaz uprawy tytoniu, co zakończyło się ostrymi protestami (pierwszymi na taką skalę w historii). Dla złagodzenia sytuacji zapowiedziano nową reformę agrarną, jednak na jej zapowiedź władze vicekrólewstwa Gwatemali nie odpowiedziały.

Zakaz handlu z Panamą

W 1811 Audiencja Gwatemali zabroniła handlu Kostaryki z Panamą. Decyzja miała za zadanie ochronę gwatemalskich kupców. Kostaryka musiała w związku z tym kupować droższe towary z Gwatemali. Rady miejskie Cartago, Heredii i San Jose razem z gubernatorem Juan de Dios de Ayala ostro zaprotestowały.

Klątwa biskupa

W 1815 roku, biskup Nikaragui narzuca klątwę na tych mieszkańców Kostaryki, którzy nie płacą dziesięciny kościołowi. Zgodnie z taryfą z 1746 roku, objęte nią było bydło, produkty ziemi, ptaki domowe, owoce, mleko i jaja.

Pirat Benito Bonito

Około 1818 roku zachodnie wybrzeże terroryzował pirat Benito Bonito (zwany "krwawą szpadą". Grabił i palił hiszpańskie galeony, a łupy zabierał na wyspę Kokosową. Jedną z jego najbardziej spektakularnych akcji było przejęcie konwojowanego złota w Górach Acapulco (Meksyk) bez jednego wystrzału. Jego największym błędem było wzięcie do niewoli dwóch Brytyjskich żołnierzy, którzy wzbudzając jego zaufanie, dostali się następnie do jego pirackiej załogi. Rok potem jednak nieszczęśnicy wpadli w ręce brytyjskich władz, którzy skazali ich na powieszenie. Darowano im życie w zamian za wskazanie kryjówki Benito, którego w następstwie złapano i powieszono. Podobno żadnemu z dwóch Brytyjczyków również nie dane było powrócić kiedykolwiek na wyspę.

Nieaktualna mapa do skarbu

Około 1818 roku znany oficer marynarki brytyjskiej - Bennett Graham odpowiedzialny za patrolowanie południowego Pacyfiku, postanowił porzucić służbę i oddać się piractwu. Gdy został wreszcie złapany, wraz z większością swoich kamratów zginął w egzekucji. Reszta załogi trafiła do kolonii karnej na Tasmanii. Wśród nich była kobieta Mary Welch, która gdy po 20 latach wyszła na wolność, zaczęła utrzymywać, że jest w posiadaniu tajnej mapy Grahama wskazującej miejsce zakopania na Wyspie Kokosowej 350 sztab złota zrabowanych z hiszpańskiego galeonu. Jej opowieści były tak przekonujące, że zdecydowano się sfinansować ekspedycję, która miała odszukać zaginioną fortunę. W ten sposób Wealch już jako stara kobieta, jeszcze raz postawiła stopę na wyspie. Nie wzięła jednak pod uwagę jak dużo mogło się zmienić podczas jej długiej nieobecności. Przede wszystkim zniknęły naniesione na mapę punkty orientacyjne, w tym olbrzymie drzewo cedrowe, pod którym miały być zakopane sztaby złota.

Skarb Limy i wyspa Kokosowa

W 1820 roku, kiedy znany awanturnik Jose de San Martin zmierzał do Limy (Peru), hiszpański vicekról oraz przedstawiciele ponad 50 kościołów w mieście postanowili przenieść miejskie złoto i srebro w inne miejsce. Wśród drogocennych przedmiotów objętych przeniesieniem znalazł się naturalnej wielkości posąg Dziewicy Marii. Stwierdzono, że nierozsądnie byłoby ukrycie ich w pobliżu Limy. Wniesiono ją więc na statek cieszącego się dużą renomą brytyjskiego kupca Willima Thomsona. Plan zakładał, że załadowany nimi statek Thomsona - "Mary Dear" będzie krążyć po wodach przybrzeżnych aż do czasu unormowania się sytuacji w kraju. Jednak ładunek o takiej wartości okazał się być pokusą nie do odparcia. Pewnej nocy Thomson i jego załoga poderżnęli gardło mianowanemu przez vicekróla strażnikowi i po wyrzuceniu jego ciała za burtę wzięli kurs na Wyspę Kokosową, gdzie zakopali ładunek. W drodze powrotnej "Mary Dear" została złapana przez hiszpańską marynarkę wojenną. Załoga została oskarżona o piractwo i oprócz Thomsona i jego najwierniejszego towarzysza) zgładzona w egzekucji. Ocaleni w zamian za darowanie im życia zgodzili się zaprowadzić Hiszpanów do zagrabionych kosztowności. Jednak gdy tylko cała ekspedycja znalazła się na wyspie, Thomson i jego kamrat uciekli w dżunglę i nie zostali już odnalezieni. Zrezygnowani Hiszpanie musieli opuścić wyspę z pustymi rękami.

Niepodległość

Kiedy w 1821 roku Meksyk wyswobodził się spod panowania hiszpańskiego, Kostaryka i inne państwa Ameryki Środkowej poszły w jego ślady. Proklamowanie niepodległości tych państw nastąpiło 15 września 1821 roku. Sama wiadomość o przyznaniu Kostaryce niepodległości dotarła do niej z miesięcznym opóźnieniem... (13 października)

Cesarstwo Iturbide i wojna domowa Ochomogo

W 1822 roku oficer kreolski Augustin de Iturbide założył w Meksyku swoje cesarstwo. Kostaryka zastanawiała się czy do niego nie przystąpić. Po uzyskaniu niepodległości we wszystkich krajach przesmyku wzrastało znaczenie państw - miast. W Kostaryce dużą rolę w polityce państwa odgrywały cztery miasta Mesety Centralnej: Heredia, Cartago, San Jose i Alajuela. Dwa pierwsze z nich zamieszkane przez konserwatywną arystokrację, opowiadały się za przystąpieniem do Cesarstwa, a dwa pozostałe rządzone przez progresywnych republikanów za częściową niepodległością w ramach Federacji Ameryki Środkowej. Do ostatecznego rozstrzygnięcia doszło podczas tak zwanej wojny domowej, której główna bitwa rozegrała się na wzgórzach Ochomogo (przedmieścia Cartago). W jej wyniku zwyciężyła koncepcja Federacji.

Federacja Zjednoczonych Republik A.Środkowej.

(1823 - 1838). W 1823 roku Kostaryka przystąpiła do Federacji Zjednoczonych Republik Ameryki Środkowej (razem z Gwatemalą, Hondurasem Salwadorem i Nikaraguą). Wstąpienie do federacji podyktowane było głównie faktem, że Kostaryka w dalszym ciągu była za słaba na samodzielność. Aby stać się niezależną republiką, musiały zajść w niej poważne zmiany. Federacja dawała jej szansę przygotowania do pełnej niepodległości. W 1838 roku Unia rozpadła się po raz pierwszy, a na czele państwa stanął dyktator Braulio Carillo. Kiedy w 1842 roku wydawało się, że Kostaryka na dobre odłączyła się od Federacji, na jej ówczesnego szefa państwa - Braulio Carillo napadł zwolennik Federacji, Honduranin Francisco Morazan, który ogłosił się głową państwa.

Pierwszy szef państwa

Pierwszym szefem państwa Kostaryki został Juan Mora Fernandez. Założył on pierwszą w kraju drukarnię, ufundował Dom Pieniądza oraz szkołę św. Tomasza. Wprowadził on ponadto system sądowy i rozdzielił ziemię pod uprawę kawy. Mimo zapoczątkowania postępowych reform, nieuważnie stworzył nową elitę baronów kawowych.

Aneksja Guanacaste

W 1823 roku Zgromadzenie Narodowe zadecydowało, że mieszkańcy będącej częścią NIkaragui prowincji Guanacaste mogą się opowiedzieć za przynależnością do Kostaryki w referendum. W tamtych czasach Nikaragua była państwem w którym różne frakcje polityczne i liderzy ścierali się zbrojnie. 25 lipca 1824 roku w wyniku głosowania prowincja Guanacaste ostatecznie przyłączona zostaje do Kostaryki. W czasach kolonialnych była to oddzielna kolonia, która z czasem uzależniła się od Nikaragui.

Prawo "Ley de la Ambulancia"

Powołał go prezydent Jose Rafael de Gallegos. Polegało na co czteroletniej rotacji stolicy państwa między czterema miastami Kostaryki: Cartago, San Jose, Heredia i Alajuela. Zniósł go Braulio Carillo.

Wojna Ligowa

W 1835 roku wybuchła druga wojna domowa tzw. "Wojna Ligowa". Jej przyczyną było m.in. niezadowolenie kleru ze zniesienia w tym samym roku dziesięciny oraz fakt, że stolicą państwa od niedawna było San Juan de Murcielagos.

We wrześniu 1835 roku przeciwko rządowi powstali zbrojnie mieszkańcy Cartago (pod dowództwem Maximo Cordero). Dołączyły do nich potem społeczności Alajueli i Heredii. San Jose natomiast pozostało wierne prezydentowi Carillowi. 14 października, oddziały Cartago pobite zostały pod Cuesta de Moras (wzgórze niedaleko Curridabad). Josefinos na czele z don Jose Angel Soto kontynuowali za nimi pościg aż pod same rogatki Cartago. Nad brzegiem rzeki Virilla zbierała się natomiast ludność Heredii i Alajueli. Prowodyrzy tej krótkiej wojny skazani zostali potem na wygnanie oraz zapłacenie wysokich grzywien. Dla utrzymania pokoju, rząd zdecydował się przywrócić dziesięcinę.

Inwazja Quijano

W 1836 roku grupa kostarykańskich emigrantów zaatakowała Guanacaste z terytorium Nikaragui. Wspierani byli przez siły nikaraguańskie. Całością dowodził Manuel Quijano. Wkrótce jednak wskutek heroicznej walki mieszkańców prowincji oraz sił rządowych napastnicy zostali wyparci z kraju.

Przepychanki Manuel Aguilar - Braulio Carillo

W 1837 roku Kongres wybrał na zastępcę Braulio Carillo - Manuela Aguilara. Kilka dni po objęciu władzy, wybucha przeciw niemu rewolta zwolenników Carillo, jednak szybko zostaje ona zdławiona. Aby zaprowadzić spokój w kraju Aguilar postanowił m.in. przeprosić uczestników niedawnej Wojny Ligowej, którzy zostali represjonowani.

27 maja 1838 roku Braulio Carillo dokonuje pierwszego w historii kraju zamachu stanu, w wyniku którego Manuel Aguilar zostaje wypędzony z kraju.

Sposoby oszczędzania pieniędzy

W pierwszej połowie XIX wieku, jedynym sposobem oszczędzania pieniędzy były gliniane dzbany, w których Ticos umieszczali złote i srebrne monety i zakopywali je pod korzeniami drzew.

Sprowadzenie i uprawa kawy

Kawę sprowadził do Kostaryki z Kuby w 1808 roku gubernator Tomas de Acosta. Ziarna kawy Arabiki natomiast sprowadzone zostały przez Hiszpanów z Afryki i Środkowego-Wschodu. Pierwszym człowiekiem, który zasadził sadzonki kawy i potem rozszerzył jej uprawę na cele komercyjne był niejaki Feliks Welarde. Jej nasiona i ziemia pod nią oferowane były wówczas każdemu, kto tylko chciał. Uprawiana początkowo tylko w Mesecie Centralnej, w latach czterdziestych stała się głównym towarem eksportowym Kostaryki. Transportowano ją karawanami w caretach ciągnionych przez muły do portu Puntarenas, skąd przewożone były statkami przez Chile do Europy. Transport drogami Kostaryki zabierał sześć dni, a przewoźnicy zatrudniani do tego zadania przez plantatorów kawy, zapraszali w podróż niejednokrotnie swoje żony lub córki. W okresie tym narodziła się nowa klasa społeczna baronów kawowych.

Za wzrost przemysłu kawowego,częściowo odpowiedzialny był angielski kupiec-handlowiec William Le Lacheur. W 1843 roku, powracając z USA do Anglii, zawinął do portu Puntarenas, w poszukiwaniu atrakcyjnego ładunku. Jego statek wypełniono kawą. Nie miał on jednak wystarczająco pieniędzy by od razu ją spłacić. Ufni Ticos dali mu więc kredyt, który spłacił w ciągu dwóch lat.

Inwazja Francisco Morazana

W kwietniu 1842 roku, Honduranin Francisco Morazan, wraz z 500 salwadorskimi żołnierzami cumuje w porcie Caldera i następnie maszerując dochodzi aż do Alajueli. Tam, w miejscu zwanym El Jocote dochodzi do walki z 700-osobowymi oddziałami kostarykańskimi pod przywództwem Vicente Villasonora. Jej wynik zakończył się niepomyślnie dla tych ostatnich. Ostatecznie podpisano pakt, na mocy którego prezydent Braulio Carillo złożył władzę i wyemigrował do Salwadoru.

Upadek Morazana

29 maja 1842 roku dochodzi do buntów mieszkańców Heredii przeciwko nowej władzy. 11 listopada podobne niepokoje wybuchają w Alajueli. Sześć godzin potem generał Antonio Pinto (kierujący wojskiem w San Jose) wypowiada posłuszeństwo Francisowi Morazanowi. Do pomocy temu pierwszemu przybywa pułkownik Florentino Alfaro z oddziałami z Alajueli. Morazan zostaje pojmany w Cartago, sprowadzony do San Jose i 15 września 1842 roku rozstrzelany.

Prezydent dezerter

W 1844 roku, większością głosów, na nowego prezydenta wybrano Francisco Maria Oreamuno. Rządził jednak tylko miesiąc, potem wyprowadzając się do swojego rodzinnego miasta w Cartago. Skończyło się na tym, że Trybunał wytoczył mu proces o opuszczenie urzędu.

Republika i pierwszy prezydent kraju

W 1848 roku Kostaryka obwołana zostaje republiką, a pierwszym jej prezydentem zostaje Jose Maria Castro Madriz. Propaguje on wolność prasy oraz tworzy szkołę średnią dla dziewcząt. Wkrótce dochodzi jednak do dalszych rywalizacji o polityczną dominację poszczególnych frakcji rodzin kawowych. Organizowanych jest kilka nieudanych rewolt (kierowanych m.in. przez poprzedniego prezydenta Jose M. Alfaro). W 1849 roku doprowadziło to do obalenia prezydenta i powołanie w jego miejsce jednego z najbardziej wpływowych arystokratów kawowych - Juana Rafaela Morę.

Trzęsienie ziemi w Mesecie centralnej

18 marca 1851 roku silne trzęsienie ziemi nawiedziło Mesetę Centralną. Zniszczeniu uległy budynki publiczne i prywatne w San Jose, Cartago i Heredii. W tej ostatniej nadwerężona została m.in. konstrukcja katedry.

Spór o odbudowę katedry w Heredii

Wkrótce po trzęsieniu ziemi z marca 1851 roku wydano polecenie tymczasowego zamknięcia katedry w Heredii. Istniała obawa, że wstrząsy mogły poważnie naruszyć jej konstrukcję. Dlatego zdecydowano o przeniesieniu tabernakulum do położonej bardziej na południe kaplicy San Jose. Jednocześnie powstały dwie koncepcje remontu katedry. Władze lokalne opowiadały się za zburzeniem północnej wieży oraz fasady i wybudowanie na ich miejscu nowych. Księża natomiast uważali, że wystarczy odbudować jedynie fasadę. Spór zakończyło powołanie komisji rządowej, która przychyliła się do planu władz kościelnych, stwierdzając, że budowla w pozostałych częściach nadaje się do użytku. 6 marca 1855 roku zakończono wszelkie prace renowacyjne.

Inwazja filibustiera Williama Walkera

William Walker był amerykańskim awanturnikiem, który w 1856 roku chciał zawładnąć Ameryką Środkową, aby mieć pod kontrolą ważny strategicznie region tranzytowy wykorzystywany przez poszukiwaczy złota udających się z wybrzeża atlantyckiego Stanów Zjednoczonych do Kalifornii. Wcześniej zdobył stopnie naukowe prawnika i doktora, a także pracował jako żurnalista. Jako pierwszą, w 1855 roku zaatakował Nikaraguę, którą ostatecznie zawładną rok później, stając się jej prezydentem. Miał zamiar przywrócić w niej niewolnictwo oraz przekopać kanał między jeziorem Nikaragua, a Pacyfikiem, tak by wraz z wykorzystaniem naturalnego szlaku wodnego jakim była graniczna rzeka San Juan, umożliwić przeprawę statków przez przesmyk Ameryki Środkowej.

W tym czasie stanowiąca naturalną granicę między Kostaryką, a Nikaraguą, rzeka San Juan, wykorzystywana była do żeglugi śródlądowej przez korporację bogatego przemysłowca Vanderbilta. Trasę tą wykorzystywali poszukiwacze złota z USA, którzy przeprawiali się nią do jeziora Nikaragua, i dalej lądem do Pacyfiku, skąd udawali się do kresu swej podróży - Kaliforni.

Wkrótce Walker zmusił Wangerbilta do wycofania się z interesu, w ten sposób umacniając swą pozycję w kraju. Pozostałe państwa regionu odczuwając coraz większe zagrożenie z jego strony, mobilizowały swoje siły zbrojne. Prezydent Kostaryki Juan Rafael Mora zmobilizował 9.000 żołnierzy, których wyposażył w 2.000 sztuk muszkietów. 11 marca 1856 roku, składające się z 240 mężczyzn, zwiadowcze oddziały Walkera przekroczyły granicę z Kostaryką. W tym samym czasie kostarykański prezydent, jako naczelny dowódca prowadził już swe jednostki z San Jose do Liberii.

19 marca oddziały Walkera zatrzymały się, by odpocząć w posiadłości Santa Rosa (dzisiejsze terytorium Parku Narodowego Santa Rosa), 35 kilometrów od granicy z Nikaraguą. W jej centralnej części, na wzgórzu o panoramicznym widoku, usytuowana była budowla o grubych murach. 20 marca, po wymianie ognia w której po stronie Kostaryki zginęło czterech oficerów i 15 żołnierzy, armia zmusiła Walkera do odwrotu. Walker uciekał z kryjówki jako pierwszy, zostawiając na miejscu starcia 39 swoich żołnierzy. Kostarykańczycy nie poprzestając na zwycięstwie pogonili go aż pod miejscowość Rivas w Nikaragui.

Walker zebrawszy nowe siły, w nikaraguańskim Leon, sformował kolejny oddział 500 żołnierzy. 11 kwietnia jeszcze raz uderzył na Rivas, gdzie pozostawały wciąż jeszcze wojska kostarykańskie.

W walce, po stronie Kostaryki wsławił się szczególnie niejaki Juan Santamaria, który ginąc zdołał podłożyć ogień pod kryjówkę wroga. Wkrótce okrzyknięto go bohaterem narodowym, a jego pomnik do dzisiaj stoi w Alajueli.

Wkrótce po starciach, w Rivas zapanowała epidemia cholery, która zdziesiątkowała przygotowującą się do odwrotu armię Kostaryki. Osłabieni żołnierze dotarli do stolicy przynosząc zarazki. W wyniku tego zmarło 10 tysięcy mieszkańców (10 % populacji kraju).

Morska potyczka z Nikaraguą

W listopadzie 1856 roku, doszło do potyczki zbrojnej między dwoma statkami marynarki wojennej Nikaragui i Kostaryki. Mimo, że Kostaryka dysponowała dużo większą siłą, potyczkę wygrała Nikaragua zatapiając statek. Morze pochłonęło 59 z setki marynarzy kostarykańskich.

Niemieccy osadnicy

Niemieccy imigranci przybywali do Kostaryki w XIX wieku w dwóch falach. Pierwsza miała miejsce około roku 1821, po ogłoszeniu niepodległości, a druga trwała od połowy wieku do pierwszej wojny światowej.

W 1841 roku Kostaryka nawiązała stosunki dyplomatyczne z Niemcami. Wówczas Hanzatlantyckim konsulem dla Ameryki Środkowej został Carl Friedrich Rudolf Klee. Po tym wydarzeniu Niemcy zaczęli powracać z prowincji w obręb stolicy San Jose, gdzie dołączali do innych rodzin kawowych farmerów. W połowie wieku podjęte zostały dwie próby zorganizowanej kolonizacji niemieckiej: w miejscowości La Angostura (niedaleko Turrialba w prowincji Cartago) oraz u stóp wulkanu Miravalles.

Walki o kontrolę rzeki San Juan

W grudniu 1856 roku Kostaryka zaatakowała punkty graniczne przy rzece San Juan. Walkę sfinansował przedsiębiorca amerykański Vanderbilt, ten sam, którego Walker przegonił wcześniej z Nikaragui. Kostaryka wygrała potyczkę i zaczęła kontrolować główny szlak wodny obu krajów, odcinając tym samym dostęp Williama Wallkera do Atlantyku - źródła jego zaopatrzenia.

W 1858 roku podpisany został traktat graniczny Canaz-Jerez. Porozumienie mówiło o wbudowaniu 20 betonowych słupów granicznych, które powinny być wytyczone wzdłuż 3 km na południe granicy linii brzegowej jeziora Nikaragua. (W latach 1897-1900 amerykański inżynier Edward P. Alexander ustawił pierwszych 12 słupów. W 1905 resztę wkopali Kostarykańczycy, jednak wiele z nich zbyt głęboko w ląd swojego kraju, co przyczyni się do późniejszych dyplomatycznych kłótni).

Napływ ludności Czarnej

W XIX wieku, do prowincji Limon ściągają Murzyni z Panamy, Hondurasu i Jamajki. Zatrudniani są przy budowie linii kolejowej San Jose - Limon oraz na plantacjach bananów.

Powstanie banku

W połowie wieku Kostaryka posiadała silną ekonomię ze względu na eksport kawy. Producenci tego trunku posiadali także monopol na udzielanie pożyczek. 7 lipca 1858 roku, powstał pierwszy bank w kraju pod nazwą Medina, co poważnie zaniepokoiło kawowych baronów. Zdaniem historyków, była to bezpośrednia przyczyna zamachu stanu z 1859 roku.

Zamach stanu z 1859 roku

Baron kawowy Jose M. Montealegre zainicjował zamach stanu przeciwko ówczesnemu prezydentowi Juanowi Rafaelowi Mora (któremu wypowiedzieli posłuszeństwo dowódcy koszar w San Jose: Maximo Blanco i Lorenzo Salazar), w wyniku którego sam objął władzę w państwie. Główną przyczyną tego kroku było założenie rok wcześniej pierwszego w Kostaryce banku, który poważnie ograniczył wpływy producentów kawy, mających dotychczas monopol na udzielanie pożyczek. Pierwszym krokiem nowego prezydenta było cofnięcie koncesji Banku Medina i jego likwidacja. Otrzymał od rządu Peru pożyczkę w wysokości 150.000 pesos na całkowite pozbycie się wszelkich śladów zwolenników filibustierów z kraju. Krytykowany był za niedemokratyczne postępowanie ze zwolennikami Mora.

Po odejściu od władzy Mora zajął się tworzeniem czynnej opozycji przeciwko Montealegre. Pierwsze zamieszki wybuchły w lutym 1860 roku w Guanacaste, jednak szybko zostały zażegnane. 14 września Puntarenas zawładnął zwolennik Mory Ignacio Arancibia, który zaczął przygotowywać grunt pod przyszłą inwazję. Dwa dni potem Mora przybył z Salwadoru z uzbrojonym oddziałem pod zwierzchnictwem gen. Canasa. Pomaszerowali w kierunku San Jose. W tym samym czasie rząd wysłał przeciw nim armię pod przywództwem generała Maximo Blanco. Do spotkania doszło pod Angostura w pobliżu Puntarenas i zakończyło się wygraną wojsk rządowych. Wkrótce potem, Mora oraz kilku innych przywódców powstania zostało rozstrzelanych w Puntarenas.

Kostaryka udziela schronienia Salwadorczykowi

Kolejnym prezydentem został Jesus Jimenez. W 1864 roku zadecydował o udzieleniu schronienia byłemu prezydentowi Salwadoru Gerardowi Barriosowi. Był bardzo niepopularny w swoim kraju i z tego powodu krok Kostaryki był bardzo krytykowany przez Gwatemalę, Salwador, Honduras i Nikaraguę. Domagały się one wydalenia Barriosa, a gdy Kostaryka odmówiła, na początku 1865 roku zerwały z nią stosunki dyplomatyczne.

Doktor Jose Maria Castro

Jose Maria Castro na prezydenta Kostaryki został desygnowany w 1866 roku. Za jego prezydentury wybudowano pierwszą linię telegraficzną łączącą Puntarenas z Cartago. Był zwolennikiem wolnośi prasy mimo że niejednokrotnie był przez nią atakowany. Pod koniec swej administracji chciał wysunąć kandydaturę swojego ministra don Juliana Volio. 1 listopada 1868 roku wywołało to duże, militarne poruszenie. Jego głównymi autorami byli dowódcy koszar w San Jose Blanco i Salazar.

Po tym wydarzeniu ponownie do władzy doszedł Jesus Jimenez, który poirytowany wzrastającym znaczeniem armii w rządzeniu krajem pozbył się Salazara i Blanco.

Niezwykły dyktator

W kwietniu 1870 roku, zamach stanu przeprowadził przy pomocy swych 22 żołnierzy Thomas Guardia. Odsunął w ten sposób od władzy Jesusa Jimeneza. Na stanowisko tymczasowego prezydenta powołano Bruno Carranza, który po trzech miesiącach podał się jednak do dymisji. W konsekwencji parlament powołał na kolejnego tymczasowego prezydenta właśnie Thomasa Guardię, który wkrótce obwołał się dyktatorem. Mimo, ze jego władza była silnie scentralizowana, jego rządy nie były jednak typowymi rządami dyktatora. Wykorzystał on zyski z uprawy kawy oraz podatków do sfinansowania publicznych inwestycji, jak budowa dróg i budynków. Udało mu się ukrócić wpływy baronów kawowych. Wprowadził także poprawki do konstytucji z 1869 roku o obowiązku nauczania dla obu płci w szkołach wolnych od opłat.

W maju 1876 roku Guardia zadecydował o mianowaniu Aniceto Esquivela na stanowisko głowy państwa, pozostawiając sobie jednak zwierchnictwo nad siłami zbrojnymi. Jednak podczas jego wizyty w Gwatemali, jego oponenci nakłaniali Aniceto Esquivela do wypowiedzenia mu posłuszeństwa i przejęcia pełnej kontroli również nad wojskiem. Wywołało to zamieszki w koszarach w Heredii, San Jose i Alajueli. W rezultacie w lipcu Esquivel został obalony. Kolejnym prezydentem został Vicente Herrera Zeledon. Rządził jedynie cztery miesiące i był w zasadzie marionetką Thomasa Guardii. W 1880 roku Guardia ponownie powierza szefostwo kolejnemu człowiekowi, tym razem Salvadorowi Larze. Głównym powodem był zbliżający się jego wyjazd do Europy w celu leczenia. Lara rządził siedem miesięcy i zdołał stworzyć Narodowe Archiwum i Urząd Statystyczny. W styczniu 1882 roku Guardia powrócił do kraju i zwołał nowe wybory prezydenckie.

Budowa kolei atlantyckiej

W 1871 roku, rząd Tomasa Guardii rozpoczyna budowę trasy kolejowej z San Jose do portu Limon. Zlecono ją Henry`emu Meiggsowi, który zaprosił do współpracy swojego bratanka Minora C. Keitha. Wkrótce ten drugi całkowicie przejął kontrolę nad budową. Rząd zaciągnął pożyczkę od Wielkiej Brytanii. Prace jednocześnie rozpoczęto w Alajueli i Limon, a wszelkie materiały przywożone były z Puntarenas. W 1884 roku na dokończenie budowli podpisano ponowne porozumienie z Minorem C. Keithem. W zamian przyznano mu 99-letnią koncesję oraz duże połacie gruntów po stronie atlantyckiej. Ten uparł się by przy wyrębie lasu i układaniu torów zatrudniać Murzynów. W konsekwencji, tysiące robotników do pracy nadciągnęło z pobliskich karaibskich wysp, głównie Jamajki. Minor sfinansował budowę kolei w większości z zysków z uprawy plantacji bananów, którymi zarządzał. W grudniu 1890 roku most nad rzeką Birris w końcu połączył odcinki z Alajueli i Limon, i w ten sposób cały projekt uwieńczony został sukcesem.

Całkowity koszt budowy wynosił 8 milionów dolarów. W czasie trwania robót na skutek epidemii i wycieńczenia zmarło 4.000 robotników (więcej jak podczas wykopu Kanału Panamskiego).

Graniczne przepychanki z Nikaraguą

Nikaragua zaczęła podważać wcześniej uzgodniony traktat graniczny i za wszelką cenę chciała wyeliminować Kostarykę z udziału w planowanej budowie kanału transkontynentalnego przez rzekę San Juan. W 1876 roku, Thomas Guardia zdecydował się wypowiedzieć wojnę Nikaragui. Posunięcie to zaakceptowały również władze Gwatemali, które postawiły jednak warunek, by Thomas Guardia przekazał prezydenturę Aniceto Esquivelowi. Kiedy Guardia podążał już ze swymi oddziałami do Guanacaste, Esquivel ogłosił, że jest za bardziej pokojowym rozwiązaniem tego sporu. W wyniku tego Guardia odsunął go od władzy.

W 1886 roku kryzys graniczny ponownie odżywa (Nikaragua nie chce przedłużyć traktatu granicznego Canaz-Jerez), i aby uniknąć wojny, Gwatemala i Stany Zjednoczone oferują swoją mediację. Podczas spotkania w stolicy Gwatemali arbitrażu podjął się prezydent USA Grover Cleveland. Udało mu się utrzymać traktat w mocy.

Religijne zamieszanie

9 czerwca 1882 roku, do władzy dochodzi Prospero Fernandez Oreamuno. Podczas jego rządów zawiązało się antyjezuickie i antyklerykalne Stowarzyszenie Francmasoneria. W odpowiedzi, biskup Bernardo August-Thiel rozpoczął agitację religijną, która groziła zburzeniem porządku publicznego. Wydarzenia te stały się bezpośrednim powodem dla którego w czerwcu 1884 roku prezydent wygnał biskupa i Jezuitów z kraju, ogłosił laickie nauczanie i zabronił formowania religijnych stowarzyszeń. W San Rafael de Cartago przeprowadzona została nawet próba insurekcji (kierowana przez Ojca Ortiza).

Kostarykańsko-panamski spór graniczny.

Kostaryka wciąż posiadała nieustaloną granicę z Panamą. Rozwiązania nie przyniosły traktaty graniczne z lat 1856, 1864 i 1873. W 1880 roku Kostaryka chciała zająć tereny przy przylądku Burica, na co Kolumbia zareagowała groźbą wojny (Panama nie była jeszcze niepodległa). Ze względu na swą słabość militarną, Kostaryka musiała od tego pomysłu odstąpić i poprosiła Hiszpanię o arbitraż. Wtedy jak i w 1886 roku mediacja ta nie została jednak uznana. W 1896 roku Panama (Kolumbia) i Kostaryka, zgodziły się jeszcze raz uzgodnić sprawę granicy. Rozstrzygającą decyzję pozostawiono francuskiemu prezydentowi Emile Loubetowi, który po czterech latach przyznał prawie całe sporne tereny Panamie (wówczas jeszcze wchodzącej w skład Kolumbii). Kostarykański prezydent Gonzales Viguez odrzucił jednak to rozstrzygnięcie uzasadniając, że proponowana granica nie będzie pokrywać się z z ukształtowaniem powierzchni.

Ponownie Unia Środkowoamerykańska?

W 1885 roku ówczesny prezydent Gwatemali Jose Rufino Barrios żył wizją stworzenia na nowo Unii Środkowoamerykńskiej. Miał duży wpływ na rządy w Salwadorze i Hondurasie, a po dymisji Thomasa Guardii zapragnął również mieć wpływ na losy Kostaryki. Kongres Gwatemali zatwierdził plany powołania Unii nie wykluczając działań zbrojnych. Na wieść o tym prezydent Kostaryki Presbero Fernandez wezwał do zbrojnego przygotowywania się do obrony San Jose. Przebywając w Guanacaste postanowił jak najszybciej udać się do stolicy, jednak ciężko chory odszedł po drodze w Atenas. Tymczasem rosła niechęć pozostałych krajów Przesmyku do Unii. Nikaragua i część Salwadoru były temu ałkowicie przeciwne i tylko Honduras wspierał Gwatemalę w tej idei. W Liberii gen. Victor Guardia przygotowywał oddział 500 żółnierzy z którym wyruszył morzem do Salwadoru. W walkach na tamtym terenie Barrios zginął, a pięć skłóconych krajów podpisało porozumienie pokojowe.

Wzrost znaczenia portu Puntarenas

Pod koniec XIX wieku, przez miasto przewijał się cały krajowy eksport kawy. Statki załadowywane były od 80 do 120 workami kawy tylko podczas przypływów (aby uniknąć osadzaniu ich na mieliźnie). Puntarenas spełniało także funkcję portu zbożowego. Zboże docierało do niego z Guanacaste poprzez ujście rzeki Tempisgue i zatokę Nicoya. Podobnie było z żywym inwentarzem, transportowanym barkami z równin Guanacaste do Puntarenas, a dalej drogą lądową do San Jose.

1 stycznia 1872 roku oddano do użytku Nadbrzeże Żelazne. Kilka lat potem by usprawnić połączenie pomiędzy dzielnicą Barranca, a molo, wybudowano trakcję trolejbusową na szynach. Przedsięwzięcie okazało się nieudane i przylgnęło do niego określenie Kolei Osłów. W 1890 po wybudowaniu kolei łączącej stolicę z konkurencyjnym portem nadatlantyckim - Limon, Puntarenas straciło swą rolę w eksporcie kawy.

Pierwsze okruchy demokracji

W 1889 roku Kostarykańczycy doznali namiastki demokracji. Bernardo Soto pod koniec swej kadencji (1 maja 1889 roku) postanowił przekazać władzę swojej zaufanej osobie Ascencion Esquivelowi. Wywołało to ostry sprzeciw kleru, konserwatystów i członków zlikwidowanej oligarchii. Wszyscy zjednoczyli się w opozycyjną Partie Konstytucjonalną i wysunęli własnego kandydata Jose Joaguina Rodriqueza, który zwyciężył w wyborach prezydenckich. Asygnowany przez Soto Esquivel nie uznał ich wyniku wskutek czego 14 sierpnia rozpoczęły się podżegane przez kler masowe protesty ludności w Heredii, San Jose i Cartago (10.000 demonstrantów). (Odwrotnie w Alajueli mieszkańcy gotowi byli poprzeć zbrojnie Esquivela). W celu uspokojenia sytuacji Soto powrócił do władzy i kiedy 7 listopada liberałowie (zwolennicy Esquivela) podburzyli stołeczną policję i ponownie groziło rozruchami, postanowił on o powołaniu na tymczasowego prezydenta członka opozycyjnej Partii Konstytucjonalnej Carlosa Durana. Wydarzenie to uważa się za początek demokracji w Kostaryce.

Rządy Soto to typowe rządy liberałow. Gloryfikowali oni czyny bohatera narodowego Juana Santamarii, podczas gdy ich główny przeciwnik - kościół szerzył kult dziewicy Los Angeles.

Tę wojnę na słowa wygrał kościół, ponieważ liberałowie za nadto krytykowali tradycje. Soto był świadomy spadku popularności i to miało niemały wpływ na jego decyzję o opuszczeniu władzy. Od tej chwili, stosunkowo spokojne rządy przebiegały do 1919 roku.

Dyktatura Jose Joaguina Rodrigueza Zeledona

Rządy Jose Joaguina Rodrigueza Zeledona, (mimo, że rozpoczęły się zgodnie z konstytucją), posiadała elementy typowej dyktatury. Wielu jego przeciwników i dziennikarzy zostało skazanych na wygnanie. Nie mógł on współpracować z Kongresem, który rozwiązał w 1892 roku. W lutym 1894 roku liczne grupy liberałów popierały na przyszłe stanowisko prezydenta Manuela J. Jimeneza. Był też odłam popierający Felixa A. Montero. Zanosiło się jednak na wygraną w wyborach Unii Katolickiej. W odpowiedzi Rodriquez polecił uwięzić jej głównego kandydata Jose Gregorio Trejosa. Wywołało to zamieszki (w Grecia od kul policji zginęło 14 demonstrantów). Przywódcy zmuszeni zostali do opuszczenia kraju.

Budowa Teatru Narodowego

Bezpośrednią przyczyną budowy Teatru Narodowego było pominięcie Kostaryki przez światowej sławy primadonnę Adelinę Patti podczas jej tourne po Ameryce Środkowej. Jako powód podano brak odpowiedniego miejsca do jej występu. Wydarzenie to podziałało na ambicję kawowych baronów Kostaryki. W 1890 roku uzgodnili oni, specjalny podatek eksportowy, z którego kwoty przeznaczane były na opłacanie zagranicznych, europejskich architektów, materiałów budowlanych (żelaza z Belgii, marmuru z Włoch), architektów i dekoratorów. Jednak w ciągu trzech lat udało się zebrać jedynie 5 % oszacowanej kwoty 3 milionów colonów. Dlatego w roku 1893 nałożono nowy podatek obowiązujący wszystkich obywateli. Od każdego kilograma importowanego towaru odprowadzana byłą kwota 1 centa. Ostatecznie budowę ukończonio w 1897 roku.

Dyplomacja z Nikaraguą

W 1896 roku ponownie doszło do kłótni dyplomatycznych między Nikaraguą i Kostaryką. 27 marca 1896 roku w San Salwador (Salwador) podpisany został traktat Pacheco-Matus. Kostaryka reprezentowana była przez Leonidasa Pacheco Cabezasa. Jednak spokój nie trwał długo. W 1898 roku zapachniało niemal wojną, kiedy doszło do kilku incydentów granicznych. Na skutek mediacji Gwatemali spór został zażegnany.

Zmiana pieniądza.

W 1896 roku Kostaryka zaczęła emitować swoje narodowe monety Colony. Zastąpiły one dotychczasowe złote i srebrne pesos.

Pierwsze prace archeologiczne

Pierwsze na szeroką skalę prace archeologiczne w Kostaryce rozpoczął Szwed Carl V Hartman w 1896 -1897. Prowadził badania na stanowisku archeologicznym w Las Mercedes, w Mesecie Centralnej (Chinchilla, Curridabat, Concepcion) (1901) i na półwyspie Nicoya (Las Huacas) (1907). Prócz prac wykopaliskowych wykupywał on również przedmioty od kolekcjonerów (wcześniej rozgrabione przez szabrowników). Stanowiły one 3/4 z 12.000 znalezisk, jakie wywiózł do Szwecji.

Prezydent w Europie, rebelia w kraju

W 1899 ówczesny prezydent Rafael Iglesias Castro pojechał z wizytą do Europy przekazując chwilowo swoje obowiązki bratu Demetrio Iglesiasowi. W tym samym czasie w San Jose wybuchł ruch rewolucyjny kierowany przez Federico Velarde. Jednak po nieudanym szturmie na budynek artylerii podczas którego po obu stronach byli zabici i ranni sytuacja w kraju szybko wróciła do normalności.

HISTORIA: XX wiek 

Pierwszy prezydent nowego stulecia

W 1902 roku dwoma najpoważniejszymi kandydatami na stanowisko głowy państwa byli Cleto Gonzales oraz Octavio Beeche. Jednak aby zapobiec ewentualnej powtórnej wygranej Iglesiasa jego przeciwnicy zjednoczyli się i zaczęli wspierać kandydaturę ex-prezydenta Bernardo Soto. Ustępujący prezydent Rafael Iglesias zaproponował jednak swojego własnego kandydata Ascencion Esguivez Ibarra. Nieustępliwi sformowali nową partię Republikańską i jako kandydata wysunęli Maximo Fernandeza. Zatriumfował jednak Esquivel Ibarra.

Ascencion Esguivel Ibarra stał się pierwszym prezydentem nowego stulecia. Pod koniec jego kadencji na przejęcie po nim stanowiska było 5 kandydatów: Cleto Gonzalez Viquez, Tobias Zuniga Castro, Bernardo Soto, Maximo Fernandez i Ezequiel Gutierrez. W 1906 roku wygnał on z kraju trzech z nich (Soto, Zunigę i Fernandeza - ich partie zjednoczyły się w jedną Unię Republikańską), i sam zaczął popierać na to stanowisko Cleto Gonzaleza Vigueza.

Utworzenie i działalność Sądu Środkowoamerykańskiego

W 1907 roku stworzono Środkowoamerykański Sąd. Składał się z 5 sędziów reprezetujących poszczególne kraje członkowskie. Miało to zapobiec wzrastającym konfliktom w regionie. W 1908 roku siedzibą jego stało się Cartago (pieniądze wyłożył amerykański milioner Carnegie). Zbudowany w tym celu budynek został jednak zniszczony w 1910 roku podczas trzęsienia ziemi. Potem jego siedzibę przeniesiono do San Jose. W 1918 roku został on jednak rozwiązany po tym jak Nikaragua "pokłóciła" się z Hondurasem i Salwadorem o dostęp do zatoki Fonseca i sąd wydał nieprzychylny dla niej wyrok.

Sporu granicznego Kostaryka-Panama ciąg dalszy

W 1910 roku, w tak zwanym traktacie Anderson - Porras, zaakceptowano decyzję Loubeta po stronie pacyficznej (granica przez przylądek Burica i szczyt Pando). Porozumienia nie ratyfikowano jednak odnośnie wybrzeża karaibskiego. Rozstrzygnięcie tej sprawy powierzono szefowi Sądu Najwyższego USA E. Douglasowi White. Ten wydał swój werdykt w 1914 roku, rozdzielając region Almirante pomiędzy dwa zainteresowane państwa, jednak Panama odrzuciła jego projekt.

Mało tego, Panama unieważniła także porozumienie z 1910 roku traktujące o terenach wokół Golfito po stronie pacyficznej. W odpowiedzi, w lutym 1921 roku Kostaryka wysłała (pod dowództwem Jorge Volio Jimeneza) oddziały ekspedycyjne na granicę, gdzie od pewnego czasu buszowały wojska panamskie, i gdzie doszło do krótkich, lecz gwałtownych walk (kostarykańscy żołnierze doszli nawet do panamskiego portu Almirante). W ich rezultacie 40 żołnierzy obu państw zginęło. Panama zwyciężyła po stronie pacyficznej, a Kostaryka atlantyckiej. Gwatemala, Salwador i Honduras poparły Kostarykę, a ta pierwsza zaoferowała nawet pomoc zbrojna. Eskalacji konfliktu zapobiegł rząd Stanów Zjednoczonych, który wymusił na obu krajach rozejm.

W 1939 roku, prezydenci Kostaryki: Calderon Guardia i Panamy: Arnulfo Arias spotkali się na małym drewnianym moście na rzece Sixaoli uzgadniając porozumienie graniczne według którego Kostaryka miała otrzymać sporne tereny przy Pacyfiku, a Panama po stronie atlantyckiej. Porozumienie ostatecznie podpisane zostało 1 maja 1941 roku, a ze względu na wyuczone zawody obu prezydentów nazywane było "paktem dwóch chirurgów".

Trzęsienie ziemi w Cartago

13 maja w całym kraju odczuwalne były dwa duże wstrząsy sejsmiczne. Jednak największy pojawił się kilkanaście dni później 4 maja 1910 roku. Kataklizm spustoszył Cartago. 400 zabitych i około 1.000 rannych. Zniszczeniu uległo bardzo dużo obiektów publicznych

Ricardo Jimenez zostaje prezydentem

W 1910 do wyborów prezydenckich wystartowało trzech kandydatów: Ricardo Jimenez (z Partii Republikańskiej), Rafael Iglesias Castro (z partii Cywilnej) i Panfilo J. Valverde (z Partii Narodowej). Największy procent głosów zdobył Ricardo Jimenez.

Uprawa bananów

Na początku XX wieku, banany dogoniły w zyskach ekonomicznych kawę. Płace pracowników na plantacjach przewyższały o 25 procent minimalne płace w kraju.

W 1930 roku firmy bananowe podejmują decyzję o przeniesieniu plantacji na wybrzeże pacyficzne kraju. Przysparza to dużo społecznych trudności, ponieważ w dotychczasowym atlantyckim rejonie upraw, ludzie w większości pracowali tylko na plantacjach.

Rządy Alfredo Gonzalesa Floresa i zamach stanu

W walce wyborczej po Jimenezie uczestniczyły trzy partie: Unia Narodowa (Carlos Duran), Partia Cywilna (Rafael Iglesias) i Partia Republikańska (Maximo Fernandez). Żaden z nich nie zdobył jednak większości w głosowaniu. Duran i Fernandez się wycofali, a parlament mianował na prezydenta Alfredo Gonzaleza. Jego wybór spotkał się z ostrą krytyką. Jako że system podatkowy państwa był niesprawiedliwy dla biedniejszych mieszkańców, Flores zapowiedział wprowadzenie bardziej postępowych podatków (i po raz pierwszy wprowadzenie podatku na kawę), co doprowadziło do gniewu politycznych elit. Wkrótce został obalony.

Dyktatura Federico Tinoco

Trwającą od 1889 roku względną stabilność polityczną zakłócił ówczesny Minister Wojny: Federico Tinoco, który obalił rząd prezydenta Alfredo Gonzaleza Floresa. Rządził żelazną ręką. W 1918 roku wybuchła przeciw niemu pierwsza rewolucja Rio Grande. Dopiero rok potem, kiedy utracił poparcie biznesmenów z USA, kostarykańska opozycja zdołała wygnać go z kraju (Rewolucja Sapoa).

Rewolucja Rio Grande

22 lutego 1918 roku wybuchła pierwsza rewolucja przeciwko Tinoco. Rozpoczęła się przy rzece Rio Grande i prowadzona była przez pisarza Rogelio Fernandeza Guella. W ten sam dzień do buntu poderwało się miasto San Ramon. Rewolucjoniści zawładnęli pociąg "pacyficzny" i udali się nim w kierunku Puntarenas. Jednak z portu na spotkanie im wyruszyły wojska rządowe kierowane przez Juana Quesadę. Pod El Pozon (niedaleko Orotiny) oddziały rządowe zostały rozgromione, przywódca zabity a rewolucjoniści posuwali się w kierunku już granicy z Panamą. Jednak pod Buenos Aires zostali wpuszczeni w pułapkę i zabici.

Rewolucja Sapoa

W 1919 roku kiedy Tinoco był wciąż u władzy, w Nikaragui, grupa kostarykańskich imigrantów (m.in. Castro Quesada, Manuel Chao) zjednoczyła się pod przywództwem Alfredo Volio (a później Julio Acosta) i rozpoczęła rewolucję przeciwko Tinoco. 15 maja 1919 roku dokonali inwazji z Nikaragui na terytorium prowincji Guanacaste i zatrzymali się na nad brzegiem rzeki Sapoa. Jednak 26 maja zostali zdziesiątkowani przez oddziały rządowe (bitwa El Jobo). Żółnierze Tinoco podążyli za ich resztkami aż do granicy z Nikaraguą, ale nie zdecydowali się na jej przekroczenie ponieważ obawiali się rozpoczęcia konfliktu międzynarodowego. W 1920 roku Kongres wydał dekret o odszkodowaniach dla uczestników rewolucji.

. Czasy Julio Acosta i Ricardo Jimeneza

Prezydentem po Tinoco został Juan Bautista Guiros. Jednak wskutek protestów rządu USA, jeszcze w tym samym roku zastąpił go Francisco Aguilar Barguero. W 1920 roku w nowych wyborach prezydenckich, 89 % głosów poparcia otrzymał Julio Acosta (jego przeciwnikiem był Jose Maria Soto). Prowadził politykę przebaczeń, co nie wszystkim się podobało (nie był za ściganiem popleczników swojego poprzednika - dyktatora. Dwukrotnie zwiększono czynsze, a Kostaryka wstąpiła do Ligi Narodów.

Pod koniec kadencji Acosty na stanowisko prezydenta startowało 3 kandydatów: Alberto Echandi, Ricardo Jimenez i generał Jorge Volio. Nikt z nich nie uzyskał absolutnej większości głosów. Kongres zadecydował jednak o powołaniu Jimeneza. Szczególnie przeciwni temu byli przedstawiciele Heredii i Alajueli (popierający głównie Echandiego). Za swojej kadencji stworzono Narodowy Instytut Ubezpieczeń. Spłacono część pożyczki jaką udzieliła krajowi w 1911 roku Francja. Podjęto również kroki do elektryfikacji kolei po stronie pacyficznej i wybudowania nowego molo w Puntarenas.

Wojowniczy ksiądz i psychiatra

Były ksiądz Jorge Volio Jimenez podczas dyktatury Tinoco prowadził najazdy z terytorium Nikaragui przeciw wojskom rządowym. Jego oddziały zostały jednak pokonane w krótkich przygranicznych starciach w 1919 roku. Po powrocie do San Jose uznany został za bohatera i nadano mu tytuł generała. W 1923 roku stworzył Partię Reformy i bez powodzenia startował w wyborach prezydenckich. Wkrótce próbował też wesprzeć zbrojnie partyzantów z sąsiedniej Nikaragui, jednak powstrzymany został przez wysłanników rządowych. Sprowadzony siłą do San Jose, został zbadany i poddany leczeniu psychiatrycznemu w Belgii.

Katastrofa kolejowa

14 marca 1926 roku wydarzyła się największa w historii kraju katastrofa kolejowa. Pociąg którym podróżowali pasażerowie z Alajueli i Heredii do Cartago wykoleił się i spadł z mostu do przepływającej pod nim rzeki Virilla. Miało to miejsce w Santo Domingo de Heredia. 178 osób zginęło, a 400 zostało rannych.

Depresja gospodarcza i zagrożenie imperializmem

W latach 20-tych i 30-tych Kostarykę objęła regresja gospodarcza, umocniona krachem na giełdzie w Nowym Jorku w 1929 roku. Panuje duże bezrobocie, obowiązują niskie pensje i zła kondycja pracy. Elity nie troszczyły się o zwykłych pracowników. Wybuchały często inspirowane przez komunistów strajki pracowników portów, plantacji bananowych i kopalni.

Dobrze rozwijający się w prowincji Guanacaste eksport bydła, spowodował, że liczne pastwiska na tamtym terenie szybko wpadły w ręce majętnych cudzoziemców. W ten sposób kostarykańscy wieśniacy pozostawali bez ziemi i bydła.

W San Jose, pracownicy w walce o godziwe warunki pracy i wyższe płace, formowali unie i organizowali zebrania. W 1923 roku rząd ugiął się pod presją i zezwolił na zalegalizowanie Partii Reformy.

W tym samym okresie w Kostaryce coraz częściej mówiono o zagrożeniu ze strony amerykańskiego imperializmu. Zdaniem niektórych Kostaryka popadała w niebezpieczną zależność od USA. Amerykańskie marines od 1912 do 1934 roku okupowały położoną na północ Nikaraguę, w Panamie zaś przebywali w związku z zbudowaniem Kanału Panamskiego. Wpływy amerykańskie w Kostaryce przejawiały się obecnością amerykańskich koncernów (jak United Fruit Company), które stopniowo kontrolowały coraz bardziej eksport kraju.

Blok Pracowników i Chłopów

W 1929 roku 19-letni wówczas student Manuel Mora Valverde założył tzw. Blok Pracowników i Chłopów. Do końca 1939 roku stowarzyszenie objęło kontrolę nad najważniejszymi sektorami ruchów pracowniczych, w tym hiszpańskojęzycznych pracowników plantacji bananowych. W 1934 roku jego członkowie (Carlos Louis Fallas i Jaime Cerdas) zorganizowali strajk 10.000 pracowników plantacji bananowych. 30 sierpnia podpisali z przedstawicielem rządu Santosem Leonem Herrerą porozumienie o jego zakończeniu. Udało im się jednak sparaliżować krajowy eksport bananów. Zmusili w ten sposób United Fruit Company do ujednolicenia płac zarówno kostarykańskich jak i jamajskich pracowników.

Prezydent Nazista ?

W wyborach 1936 roku startowało trzech kandydatów: Leon Cortes, Octavio Beeche i Carlos Luis Saenz. Stanowisko prezydenta po Jimenezie Oreamuno objął ostatecznie Leon Cortes Castro. Podczas swej kadencji kładł on nacisk na stabilizację cen, wspierał rozwój przemysłu bananowego oraz udoskonalał połączenia kolei pacyficznej. Był on jednak podejrzewany o sympatyzowanie z Nazistami, ze względu na jego ścisłe stosunki z niemieckimi expatriantami.

Rządy Rafaela Angela Calderona Guardii

W 1940 roku do władzy dochodzi Rafael Angel Calderon Guardia. Zaraz po objęciu władzy ustalił on pensję minimalną, wydał pozwolenie na tworzenie zgromadzeń pracowniczych, wprowadził płatne urlopy i rekompensaty dla bezrobotnych oraz przeprowadził małą reformę rolną według której bezrolni mogli pozyskiwać niczyje ziemie pod uprawę jednocześnie na nich pracując. Jego prezydentura wspierana była przez ludność biedną i krytykowana przez bogaczy. W 1945 roku wypowiedział wojnę Niemcom. Zaraz potem udało mu się stworzyć niespotykane przymierze: z partią komunistyczną i kościołem. Przychylność kościoła zyskał obiecując wprowadzenie religii do szkół.

II Wojna Światowa, a Kostaryka

Wybuch wojny spowodował stagnację eksportu kawy w 1939 roku.

4 lipca 1942 roku, rząd Rafaela Angela Calderona Guardii ogłosił, że w porcie Limon, amerykański statek handlowy San Pablo został storpedowany przez niemiecki okręt podwodny. Pół wieku później okazało się, że zdarzenie to było mistyfikacją. Udowodniono, że eksplozja pochodziła z wewnątrz statku i nie mogła być spowodowana atakiem łodzi podwodnych. W tym samym roku odbywały się deportacje obywateli Niemiec i Włoch. W 1945 po ataku Japończyków na hawajski Pearl Harbour Kostaryka jako pierwszy kraj Ameryki Łacińskiej wypowiedziała jej wojnę. W uznaniu za to dostała z Banku Importu i Eksportu Waszyngtonu pożyczkę na budowę m.in. trasy Panamerykańskiej. Zaraz potem wypowiedziała również wojnę Niemcom, za co jej ówczesny rząd ostro krytykowany był przez plantatorów kawy.

Walki 1948 roku

Przed wybuchem wojny domowej, od początku lat czterdziestych, przeciwko rządom Rafaela Angela Calderona Guardii formowała się coraz silniejsza opozycja. Nieznany wówczas Jose Rodriguez Ferrer, wraz z prawnikiem Rodrigo Facio Brenesem oraz historykiem Carlosem Monge Alfaro stworzyli grupę intelektualistów, którzy zaciekle krytykowali rząd za defraudacje i korupcje. W 1942 roku, Figueres oskarżył władzę o korupcję podczas audycji radiowej, za którą na krótko zmuszony był wyemigrować do Meksyku. Od 1947 roku zaczął szkolenie na swojej farmie La Lucha, w prowincji Cartago oddziałów, których zadaniem miało być obalenie niedemokratycznych rządów. Okazją do tego był rok 1948, kiedy ówczesny prezydent polskiego pochodzenia Teodor Picado Michalski, za namową Calderona nie chciał ustąpić władzy na rzecz nowo wybranego Otilio Ulate Blanco. Tłumaczył to rzekomą defraudacją. Następnego dnia po wyborach spłonął budynek z większością urn wyborczych.

10 marca 1948 roku, w okolicy Santa Maria de Dota (południowa część prowincji San Jose), wybuchły walki pomiędzy siłami rządowymi, a opozycyjnymi oddziałami Armii Wyzwolenia Narodowego. Ta druga dowodzona była przez Jose Figuerresa Ferrera, który w krótkim czasie stał się największym liderem Kostaryki w bieżącym stuleciu. Wojna zakończyła się porozumieniem pokojowym na wzgórzach Ochomogo. Podpisali go Nunez (przywódca kościołą), Figueres oraz Manuel Mora Valverde (sympatyk rządu).

Po wygranych walkach został on prezydentem na czele formującej się junty II Republiki. Była to namiastka rządu do czasu rozpisania nowych wyborów i uzgodnienia nowej konstytucji. Junta podjęła kilka bardzo ważnych dla kraju decyzji. Zniosła armię, przyznała prawa wyborcze kobietom i ludności czarnej, zabraniała dwukrotnemu z rzędu kandydowaniu na prezydenta kraju, a także wprowadziła instytucję Trybunału Wyborczego, mającego nadzorować przebieg każdych kolejnych w przyszłości wyborów prezydenckich. Zlikwidowana została armia kostarykańska, a na miejscu jej koszar urządzone zostało Muzeum Narodowe. Brak armii pozwolił przeznaczać więcej pieniędzy na naukę, opiekę zdrowotną i programy ekologiczne. Po 18 miesiącach u władzy, junta przekazała rządy demokratycznie wybranemu Otilio Ulate Blanco.

Najmniej znanym faktem z burzliwego roku 1948 na Kostaryce jest to, że oddziały opozycji, które wygrały walki nie były ani pijane, ani nafaszerowane narkotykami. W Ameryce Łacińskiej bowiem powszechnością było, że żołnierzom armii, przed decydującymi walkami dla zwiększenia odwagi i chęci do działania podawano alkohol, kokainę, heroinę, opium lub marihuanę. Kostaryka jak zwykle okazała się wyjątkiem.

Figuerres na każdym kroku podkreślał, że triumf jego armii spowodowany był trzeźwością jego żołnierzy. Żartował nawet, że dowodził Klubem Anonimowych Alkoholików. Przez 45 dni trwania walk, po stronie Figueresa walczyło 3.000 ludzi. W przeciwieństwie do nich, żołnierze wierni rządowi przyjmowali rozdawane racje alkoholu. O Figueresie mówiło się, że był jedynym generałem na świecie, który wygrał wojnę bez pijanego żołnierza.

Złota Era 1950-1970

Złotą erą nazywane było dwudziestolecie 1950-1970. Zaznaczył się wówczas imponujący wzrost ekonomiczny, społeczny i demograficzny. W okresie tym podwoiły się także zyski z eksportu kawy. Powstaje państwo o rozbudowanym systemie społecznym.

Rząd proponuje prywatnym przedsiębiorcom subsydiowane kredyty oraz ulgi podatkowe.

Osiedlenie się Kwakrów

W 1951 roku, do miejscowości Monteverde w Kostaryce, położonej w paśmie Kordyliery Tilaran, przybyli Kwakrzy ze Stanów Zjednoczonych. Przywieźli oni własne krowy Guernsey i otworzyli na miejscu fabryki serów. Do ich przyjazdu jedynymi serami jakie znane były w Kostaryce były chude, białe sery Mozzarella.

Inwazja 1955

Na początku 1954 roku, grupa nikaraguańskich politycznych emigrantów "po cichu" powróciła do Nikaragui w celu dokonania zbrojnego przewrotu przeciwko dyktatorowi Anastasio Somoza. Zamierzali go zabić, jednak zostali zdemaskowani i wkrótce straceni w egzekucji. Nikaragua oskarżyła o tą akcję Kostarykę i wysłała notę protestacyjną do Organizacji Państw Amerykańskich.

W lipcu 1954 roku kilku kostarykańskich emigrantów z terenu Nikaragui kierowanych przez Claudio Mora Molina szturmuje biura Banku Narodowego w San Miguel de Sarapiqui i po krótkich walkach z kostarykańskimi strażnikami uciekli z powrotem do Nikaragui.

11 stycznia 1955 roku grupa Kostarykańczyków wierna Calderonowi Guardii (będącym na wygnaniu w Meksyku) przygotowali zbrojny najazd przeciw rządowi Kostaryki.. Opuścili San Jose zajmując miejscowość Quesada. Następnego dnia Calderoniści kierowani przez Picado Lara przekroczyli granicę z Nikaragui zajmując miasto La Cruz. 13 stycznia bombowiec nikaraguański ostrzelał z karabinu maszynowego San Jose, a 15 stycznia zaatakował Liberię. Stany Zjednoczone zdecydowały się wkrótce przekazać Kostaryce 4 używane samoloty bojowe do obrony. 21 stycznia Quesada została odbita przez siły rządowe, a najeźdźcy wycofali się do Nikaragui.

Wybuch wulkanu Irazu

19 marca 1963 roku nastąpił katastrofalny wybuch wulkanu Irazu. W górę uleciała chmura dymu i popiołu, która przykryła 650 km Mesety Centralnej (na stolicę opadła 13-centymetrowa warstwa błota). Przez kilka dni w mieście panowały ciemności. Samochody jeździły z włączonymi reflektorami, a przechodnie zmuszeni byli chronić się przed opadającym pyłem przy pomocy parasoli. Jeszcze kilka lat po wybuchu z dachów domów usuwane były grube warstwy zastygłego popiołu. Wybuch spowodował olbrzymie liczące w milionach dolarów straty w rolnictwie.

Szczyt Ameryki Środkowej

W San Jose zorganizowano szczyt sześciu prezydentów Ameryki Środkowej oraz prezydenta Stanów Zjednoczonych J. F. Kennedy`ego. Celem spotkania była dyskusja nad przyspieszeniem unii celnej przez ożywienie rozwoju Wspólnego Rynku Ameryki Łacińskiej, a także warunki pomocy finansowej i technicznej ze strony USA. Tematem rozmów było również ustalenie wspólnego stanowiska w obronie cen kawy na rynkach międzynarodowych.

Wybuch wulkanu Arenal

Doszło do niego 29 lipca 1968 roku. W górę wystrzelone zostały gęste chmury popiołu i gorących (600 C) gazów. Zginęło 68 osób.

Erupcja uwolniła ponasd 10 milionów metrów sześciennych lawy. Zniszczone zostało wszystko w promieniu 15 kilometrów. Z mapy zmazane zostały miejscowości Pueblo Nuevo i Tabacon.

Zbliżenie z Komunistami

Podczas ostatniej kadencji Jose Figueresa Ferrera [1970-1974] nastąpiło zbliżenie z krajami komunistycznymi. W San Jose otwarto ambasadę Rosji. Nawiązano stosunki dyplomatyczne z NRD. Z wizytą oficjalną przybył do Kostaryki prezydent Rumunii Nicolas Ceausescu. Wprowadzono poprawkę do konstytucji zezwalającą na udział w wyborach Partii Komunistycznej. W 1973 roku Kostaryka nawiązała również stosunki dyplomatyczne z Kubą. Doprowadziło to do tego, że panowała plotka o planowanej interwencji antykomunistów z Gwatemali.

Prezydent Daniel Oduber Quiros

Do wyborów prezydenckich 1974 roku stanęło 8 kandydatów. Zwyciężył Daniel Oduber Quiros, który uzyskał 42 % poparcie. Jedną z pierwszych jego decyzji było wznowienie wymiany handlowej z Kubą. Podniósł także podatki od eksportu bananów, w ten sposób strasząc zagraniczne koncerny wywłaszczeniem.

Kryzys lat 80-tych

Od początku dziesięciolecia Kostaryka znalazła się w ostrym kryzysie ekonomicznym. Rosła inflacja, spadała wartość pieniądza. Wzrastały ceny benzyny. Eksportowi nie sprzyjały niskie ceny bananów, kawy i trzciny cukrowej. Upadał handel na skutek wojny domowej w sąsiedniej Nikaragui. Instytucje międzynarodowe udzieliły Kostaryce ogromnych pożyczek, co doprowadziło do tego, że w pewnym okresie miała ona największe zadłużenie na świecie w przeliczeniu na 1 mieszkańca.

Wybory 1982 roku

W wyborach z lutego 1982 roku zwyciężyła Partia Wyzwolenia Narodowego, a jej kandydat Luis Alberto Monge został wybrany na prezydenta. Utrzymywał on ścisłą neutralność wobec Nikaragui, wydalił z Kostaryki zarówno jednego z dysydentów sandinistycznych - Edena Pastorę, który usiłował zorganizować partyzantkę antynikaraguańską w San Jose jak i dowódców Contras.

Plan pokojowy dla Ameryki środkowej i Nagroda Nobla

W 1987 roku na szczycie państw Ameryki Środkowej, przedstawił swój plan pokojowy dla całego regionu nawołujący do natychmiastowego zaprzestania walk partyzanckich, zawieszenia pomocy militarnej z zewnątrz, amnestii i negocjacji pomiędzy zwaśnionymi stronami, w dalszej perspektywie do wolnych wyborów i ogólnej redukcji sił zbrojnych.

Boom turystyczny

Nastąpił w połowie lat osiemdziesiątych. Spowodował przełom w trudnej wówczas sytuacji ekonomicznej kraju.

Dekada neoliberalizmu

W latach dziewięćdziesiątych, w Kostaryce panuje neoliberalizm. Przejawia się on w prywatyzacji instytucji państwowych (Narodowego Instytutu Elektryczności (ICE), Narodowego Instytutu Ubezpieczeń (CAJA) i Instytutu Oleju i Paliw (RECOPE).

Dwaj synowie dwóch rywali

W 1990 roku wybory wygrał Rafael Angel Calderon Fournier - syn sławnego Rafaela Angela Calderona, a w 1994 roku władzę po nim przejął Jose Maria Figueres - syn Jose Figueresa Ferrera. Ojcowie tych dwóch prezydentów byli w latach czterdziestych głównymi rywalami i przeciwnikami. Obu uważa się za najbardziej znaczących polityków w historii Kostaryki.

Calderon był konserwatywnym prawnikiem i w 1990 roku wygrał otrzymując 51 % głosów poparcia.

Trzęsienie ziemi w prowincji Limon

Nawiedziło Kostarykę 22 kwietnia 1991 roku. Miało siłę 7,4 R. Epicentrum znajdowało się w mało zagęszczonej Dolinie Estrella po stronie karaibskiej, 10 km od granicy kostarykańsko-panamaskiej. Zniszczone zostały budynki i drogi w prowincji Limon. Poważnej destrukcji uległa przybrzeżna rafa koralowa. 27 osób zginęło, 400 zostało rannych, a 13 tysięcy pozostało bez dachu nad głową. Było to najsilniejsze trzęsienie ziemi jakie nawiedziło Kostarykę w tym stuleciu.

Wybory 1994 roku

W 1993 roku sześcioro przedstawicieli Partii Wyzwolenia Narodowego (PLN) (wśród nich kobieta Margarita Penon) wystartowało o kandydatury w nadchodzących wyborach prezydenckich. Ostatecznie wytypowany został Jose Maria Figuerres. Jednocześnie w rywalizującej parti Społeczno-Demokratycznej (PUSC) mianowany został Miguel Angel Rodriguez pokonując Juana Jose Trejosa.

Zwycięzcą wyborów w 1994 roku został Jose Maria Figueres Olsen, który otrzymał 49,6 % głosów poparcia. Jego konkurent (Miguel Angel Rodriguez) zdobył niewiele mniejszą ilość głosów (47,6 %). Figueres obiecywał poprawę służby zdrowia i szkolnictwa, ale jego kadencja była raczej niepopularna. Odznaczała się podwyżkami cen i podatków.

Podwyżka wejściówek do parków

We wrześniu 1994 roku rząd drastycznie podniósł opłaty za wstęp do parków narodowych dla turystów zagranicznych (z 1,30 $ na 15 $). Odbiło się to dużą falą protestów ze strony agencji turystycznych i zagranicznych turystów.

Zamknięcie banku Anglocostarricense

W 1994 roku zamknięty został jeden z najstarszych i największych banków Kostaryki - Bank Anglo-Costarricense. Wywołało to duży negatywny oddźwięk w ekonomii i systemie bankowym kraju.

Huragan Gordon

We wrześniu 1994 roku wybrzeże pacyficzne oraz Mesetę centralną spustoszył huragan Gordon. 1500 osób zostało ewakuowanych, a 600 pozostało bez dachu nad głową. Łączne straty oszacowano na 15 milionów dolarów.

Strajk nauczycieli

26 lipca 1995 roku tysiące nauczycieli oraz pracowników rządowych wyszło w proteście na ulice San Jose i pomaszerowało pod pałac prezydencki. Domagali się łagodniejszych reform oraz zwiększenia płac.

Pierwszy złoty medal

Podczas Igrzysk olimpijskich w Atlancie w 1996 roku, kostarykańska pływaczka Claudia Poll wygrała na dystansie 200 metrów w stylu dowolnym pierwszy w historii Kostaryki złoty olimpijski medal.

Wybory prezydenckie 1998 roku

W wyborach prezydenckich z lutego 1998 roku zwyciężył kandydat Zjednoczonej Partii Chrześcijańsko-Społecznej (PUSC) - Miguel Angel Rodriguez (46,6%). Jego kontrkandydatem był Jose Manuel Corrales (44,6%) z Partii Wyzwolenia Narodowego (PLN). (Już w prawyborach przegrywał on z Rodriquezem 10% głosów). Były to również pierwsze wybory w historii Kostaryki, w których udział wziął czarnoskóry kandydat. PUSC uzyskała również 27 miejsc w 57-osobowym parlamencie, PLN 23, a 5 mniejszych ugrupowań 7. Rodriquez ograniczył liczbę ministrów w rządzie z 18 do 12. Czterokrotnie podniósł sobie jednak pensję, co wywołało niemałe poruszenie wśród opinii publicznej. Świadomy błędu przeprosił za to i obniżył ją ponownie do stanu poprzedniego.

Spór o rzekę San Juan

W lipcu 1998 roku Nikaragua zabroniła kostarykańskim pogranicznikom pływania w uzbrojeniu po ich części rzeki. W kwietniu 2001 roku Nikaragua zaczęła pobierać od każdego przepływającego kostarykańskiego stateczku lub łódki po 25 dolarów opłaty (mimo, że Kostaryka ma potwierdzone międzynarodowymi traktatami prawo do połowy rzeki San Juan).

HISTORIA: XXI century 

Pożar w Tilaran

W 2000 roku, w Tilaran spłonął Dom Pomocy Społecznej. 17 pensjonariuszy w tym inwalidzi zginęło. Według oficjalnych komentarzy przyczyną była iskra z telewizora, która szybko rozprzestrzeniła się na inne pomieszczenia i objęła drewniany dach.

Wybuch wulkanu Arenal

1 osoba zginęła, a dwie zostały ranne w wyniku eksplozji wulkanu Arenal 24 sierpnia 2000 roku. Ofiarą był kostarykański przewodnik. Dwóch pozostałych poszkodowanych to amerykańscy turyści. Wszyscy poparzeni zostali na skutek wybuchu gorących gazów, skał i popiołu. Wulkanolodzy orzekli, że prędkość z jaką poruszała się lawa wynosiła 80 km/h. Był to największy wybuch tego wulkanu od jego pierwszej erupcji w 1968 roku.

Kostaryka i Kuba

5 stycznia 2001, po 40 latach Kostaryka zdecydowała się wznowić stosunki dyplomatyczne z Kubą. Nowym konsulem kubańskim w San Jose został Juan Carlos Hernandez.

Porozumienie o wolnym handlu z Kanadą

IV. 2001; W Ottawie, ministrowie handlu zagranicznego Kanady (Pierre Pettigrew) i Kostaryki (Tomas Duenas), podpisali porozumienie o wolnym handlu pomiędzy tymi dwoma narodami. Jest to pierwsze tego rodzaju porozumienie pomiędzy krajem rozwijającym się i członkiem grupy G-7. Na jego podstawie kostarykańskie towary (cukier, owoce, kawa, kwiaty, ryby, mięso i owoce morza) trafiają na rynek kanadyjski bez cła.

Pożar w Santa Rosa

9. V. 2001. Spłonął historyczny budynek (forteca) w Parku Narodowym Santa Rosa. Ze śledztwa wynikło, że stało się to w wyniku podpalenia (wewnątrz nie było żadnych kabli elektrycznych, ani innych potencjalnych źródeł ognia). Rząd ogłosił chęć całkowitej odbudowy. W listopadzie skazanych zostało na 20 lat dwóch podpalaczykłusowników, którzy przyznali, że zrobili to z zemsty na przeganiających ich pracownikach parku).

Wybory prezydenckie

3 lutego odbyły się wybory prezydenckie. Jednak żaden ze starujących kandydatów nie zdołał uzyskać wymaganych 40 % głosów. 67-letni psychiatra i komentator telewizyjny Abel Pacheco zdobył 38,5 % głosów. 54-letni Rolando Araya (chemik) (PLN) uzyskał drugą pozycję z 30,9% głosów. Zadziwiający był również wynik trzeciego z kandydatów Ottona Solisa (Partia Ruchu Obywatelskiego), który zdobył 26,3 % głosów. Tegoroczne wybory miały najniższą w historii frekwencja wyborcza (69%). 7 kwietnia w drugiej turze wyborów zwyciężył ostatecznie Abel Pacheco uzyskując 58 % głosów.

3 skorumpowanych prezydentów

W październiku 2004 roku Kostaryka wpadła w multimilionowy skandal korupcyjny. Krok po kroku udowadniano współudział w nim kolejnych ważnych postaci z życia politycznego kraju. Oskarżenia objęły trzech byłych prezydentów kraju Miguela Angela Rodrigueza [1998-2002], Jose Maria Figueresa Olsena [1994-1998] i Rafaela Angela Calderona Fourniera [1990-1998]. Figueres oskarżony został o otrzymanie od francuskiej formy telekomunikacyjnej Alcatel 900.000 $ łapówki. Calderon o próby ukrycia części 40 milionowej pożyczki, jaką Kostaryka otrzymała od rządu Finlandii (prawie 10 milionów porzeszło na lokalną firmę Fischel, która przekazała 450.000 S na konto Calderona). Rodriguezowi zarzucono przywłaszczenie części kontraktu rządowego z francuską firmą podczas prezydentury. Rodriguez i Calderon zostali aresztowani. Figueres uniknął tego nie powracając do kraju z podróży zagranicznej.

Największa powódź od 30 lat

9-10 styczeń 2005. Z powodu niespotykanie silnych deszczy doszło do największej od 30 lat powodzi. Prawie cała prowincja Limon (szczególnie Siquirres, Guapiles, Guacimo i rejony Bri-Bri, Sixaola) plus północne równiny i niziny prowincji Heredia (Sarapiqui) zalane zostały przez powódź. 4 osoby zginęły. Około 7.500 ludzi zostało ewakuowanych. Zniszczonych zostało ponad 800 domów. Zgniło ponad 3.000 ha upraw - głównie bananowców. Zawaliło się 14 mostów a wiele kilometrów dróg zostało rozmytych (szczególnie szosa Limon - Sixaola). W ciągu jednego dnia spadła rekordowa ilość deszczu (344,5 mm), co o 40 mm przekroczyło średni opad notowany zazwyczaj dla stycznia. Pobity został w ten sposób rekord z 1970 roku, kiedy jednego dnia spadło 279 mm deszczu. Straty w samym przemyśle bananowym szacowane są na 31 milionów dolarów, a zniszczenia w infrastrukturze drogowej wzrastają do poziomu 32 milionów dolarów.

http://www.kostaryka.org