Stanisław Lem
2008-10-13, ostatnia aktualizacja 2008-10-13 14:07
Osoby: Dementij Psichow Bartułychtimuszenko lat 42, dyrektor fabryki sody kiszonej, bolszewik z odchyleniem
Awdotia Niedonogina-Praksywcichina żona takowego
Jegor Niedowłazow lat 49, sprzedawca lodówek
Warfałamotwiej Niedorozwojkin lat 25, literat
Tryzad Drumliszyn-Miczurenko biolog radziecki, uczeń Łysiurina
Wazelinary Kupow prawdziwy robotnik
Anichwili Tegonieradze sekretarz organizacji partyjnej w fabryce sody
Josif Wissarionowicz właśnie
Kurtyna czerwona, przyjemne
Ciż i inni.
Akt 1Psichow (chodzi po swym gabinecie z zakrętasami): Żona moja, wiesz co? Socjalizm to wielka rzecz a komunizm jeszcze większa, ale wczoraj wróciłem wszak z Ameryki. Pomyśl, partia i rząd wysłali mnie, abym podglądnął imperialistyczno-kosmopolityczne metody robienia sody kiszonej, co mi się też udało. Miałem wprawdzie przykrość, bo gdy podglądałem jednego starego imperialistę przez dziurkę od klucza, jego sekretarz wraził mi w oko drut do robienia pończoch, ale czymże jest jedno oko wobec komunizmu? No, co ty tak milczysz, Praksywcichino moja, towarzyszko i poniekąd żono? Jak tak milczysz, to ci powiem, że istotnie wąż jakby mnie ugryzł w serce.
Wiesz, (zniża głos do kosmopolitycznego szeptu) - to jednak musi być fajnie, mieć prawdziwe auto i lodówkę, a nawet willę.
Awdotia (tragicznie): Nie spodziewałam się tego po was, towarzyszu mężu. To natośmy zrobili w 1917 rewolucję, żeby się rozjeżdżać w jakichś autach? Żeby mieć zafajdane lodówki? Co ci się jeszcze zachciewa? Może szczoteczki do zębów? A palcem nie łaska? Opamiętajże się, co robisz? Już nie łaska tyrać dla rewolucji? Już nic cię nie obchodzi plan produkcji, nasza radość, nasz pot, nasza krew...
Psichow: Krew i pot, niewątpliwie, ale dlaczego nie mam mieć lodówki?
Awdotia: Mężu, rzuć to korzenie, to plugawe korzenie się przed zachodem. Na co ci lodówka? Co będziesz w niej trzymał, gacie? Przestań, bo pójdę do towarzysza Tegonieradze, on ci już wybije lodówkę z głowy (żegna się).
Psichow: A ty co się żegnasz, komunistko?
Awdotia: Już wolno od 22 listopada 1942. Och, Demiuszka, Bartułychtimuszeniemiuszkin, co się z tobą stało... Byłeś niepokalany, zawsze pierwszy szedłeś do sody i ostatni wracałeś, nie można cię było odmyć, a teraz...
(pukanie)
Psichow: Wlazł, czyli proszę.
Wazelinary (wchodząc): Witajcie, Awdotio Praksywcichina i wy, Dementiuszu, inżynierze radziecki nasz. Otrząsnęliście już pył amerykański z butów? No, jak tam, kapitalizm, gnije?
Psichow: Gnije. Aż tu śmierdzi, nie czujesz?
Awdotia: Któżby nie czuł? (wszyscy się śmieją socjalistycznie, tj. nie dla własnej korzyści).
Wazelinary: Dobrze żeście wrócili. Przynoszę wam krzepkie socpozdrowienie od partorganizacji, NKWD, socrewtrybunału i ukrrajzdrawpomdiłhospamtaderewospitki. A tu są papiery i plan.
Awdotia: Mówcie, mówcie, Wazelinary drogi: przekroczony?
Wazelinary: Plan niby?
Chórem: Plan.
Wazelinary: Plan przekroczony, ale z sodą gorzej. Ostatnio pojawiły się w niej okruszki.
Chórem (ze zgrozą): Okruszki...
Wazelinary: Przypisują to naszemu sockotowi, Marfaszy. Kocisko ześlizgnęło się do kotliszcza i na amen je wyparzyło. Rozłożyło się na kocian sody.
Psichow: I co wy na to?
Wazelinary: A nic. Bolszewika to nie przestraszy. Zaraz się machnęło posiedzenie produkcyjne.
Awdotia: No i co?
Wazelinary: Wasz zastępca, drogi Dementiuszu, Synogarlicow, dostał parę lat.
Psichow: a... a...
Wazelinary: No, muszę iść. Czeka na mnie piec z kiszoną sódką i jeszcze mam dokończyć rozdział mojej książki: Jak się wywabia plamy na schody i tam pierze po mordzie, czyli Młody Sodowiec-Stachanowiec. Życzę wam, żebyście doczekali komunizmu. (śpiewa): Zdrawstwuj Sasza, zdrawstwuj Masza, żyźń horosza trallala (wychodzi).
Akt 2
Warfałamotwiej: Oj, bracie.. ja sam byłem w Paryżu... Oj ta Moulin Rouge, oj, te kobietki sprzedajne, oj kochany gnijący kapitalizm, kapcio, pipcio, talcio, złoty mój imperialuncio, a my, co?
Psichow: A może my się mylimy Warfałamotwieju Iwanowiczu, hę? A może tobie, któremu władza radziecka ładuje brzucho kawiorem, nie godzi się pyszczyska oblizywać na myśl o upadku ciała? Alboż to nie napisałeś sonetów o Stalinie, poematu o Wodzu, powieści o Młodym Józefie, Księgi aforyzmów o Słońcu Mas pracujących itepe? Co? hę?
Warfałamotwiej: Niby, że korzenie? Że ja się korzę? A kiedy to tak przyjemnie... można dychać... robić co się chce...
(wchodzi Anichwili)
Tegonieradze: Dokatilis, sukinyje syny. Wot wam koroboczku. Nu, towarzysze-kapitulanci. Słyszałem ja o waszym odchyleniu od linii generalnej. Myślę tak ja: ostatnia godzina wrogom wybija. No, bratcy, trzebaż wam było się odchylać? Zła linia, nie nrawi się, ha? (bawi się nerwowo naganem).
Kapitulanci: A... a... litości, Anichwili Tegonieradze... drogi szanowny sekretarzu nasz... my jak w słoneczko w was... my wam i to... i owo... i jeszcze coś... tylko dajcie nam błąd odkupić. Już nie będziemy.
Tegonieradze: Splugawiliście się korzeniem, co? Czułem to, jak tylko wszedłem.
(wchodzi kłusem Miczurenko, do Dementija):
Miczurenko: Wuju Psichowie, wiecie, że zrobiłem wielki wynalazek? Wyhodowałem wśród snów jak limbę gdzieś nadwodną nowy rodzaj kaktusa, skrzyżowany z krową, który ma sutki zamiast kolców. Właśnie go doją tu na dole w bramie.
Tegonieradze: Nie może być, a co doją?
Miczurenko: Soczek kaktusiany.
Tegonieradze: A pić się daje?
Miczurenko: No, jeszcze trochę śmierdzi, ale pić można. Zresztą to jest dopiero socjalizm. Zobaczycie, co to będzie się działo przy komunizmie.
Tegonieradze: A o kogo się opieraliście, towarzyszu pracowniku naukowy? Czy nie o zgniłą naukę burżuazyjną?
Miczurenko: Fe, fe. Oparłem się o Łysiurina. O, my agrobiolodzy radzieccy możemy wszystko. Wszystko można, co nie można, tylko z Marksem i Engelsem (huczne brawa).
A ty co tak wuju Psichowie smętnie spozierasz? Ach, może ty wątpisz w postępowego kaktusa?
Tegonieradze: Wuj wasz splamił się korzeniem.
Miczurenko: Ha? Co? Korzeniem? Kaktusa? Co? Korzeniem? Jaki wuj? Kto?
Tegonieradze: Oto ten tutaj Dem Psichow Bartułychtimuszenko, do dziś dyrektor fabryki sody kiszonej.
Miczurenko: Żarty: Jaki wuj? Czyj wuj? Mój może? Nie znam tego pana, tj. tego towarzysza. W ogóle tylko dla żartów nazywałem czasem tego typa wujem, ale zawsze myślałem, że coś mu źle z oczu patrzy taką kosmopolitą, reakcją i niech Bóg broni, kontrrewolucją. To ja już pójdę, żeby kaktus nie osłabł.
Tegonieradze: Tak, tak, ale adresik zostawicie.
Miczurenko: Ja? Adresik? A... adresik? A... a po co? Chcecie może soczku kaktusianego... o ja wam lepiej... mleczka... może...
Tegonieradze: Kaktus kaktusem, a mnie wasza adressa nużna.
Miczurenko: Aha (powoli daje adres słaniając się ze swobody odchodzi).
Tegonieradze: No, co będzie?
Warfałamotwiej i Psichow (patrzą na siebie, podnoszą prawe ręce i mówią do widowni:
O, ohydne są auta, wstrętne czyste koszule, plugawe mydła pachnące, zbyteczne, szkodliwe i wszeteczne pasty do zębów. Precz ze zgniłym komfortem, z ohydnymi fotelami i tapczanami. Chcemy tyrać bardzo długo i bardzo ciężko. Chcemy robić 560 procent normy, chcemy wyłazić ze spodni i pluć krwią, bo tak i już. A teraz ślubujemy zrobić taką masę sody, że imperialiści zmiękną w niej i rozlezą się ze szczętem wraz z paktem atlantyckim i głosem Ameryki.
Tegonieradze: Chyba że tak. No, ale nie wiem czy mogę wam przebaczyć.
(trąby, czynele, pałki i fanfary. Robi się socjalistyczniej. Pachnie komunizmem. Drzwi się nadludzko otwierają, nieludzko wchodzi Stalin. Nadludzko dobry, nieludzko życzliwy, genialnie uśmiechnięty).
Stalin (głosem nieludzko dobrym): No czegój tam towarzysze? Jak tam? Zechciało się zrobić maleńki korzenie, hę?
Tegonieradze (wyprężony): Tak jest Towastalinie.
Stalin: Przeszło wam, co? No to niechaj.
Wszyscy unisono: wy wszystko wiecie TowStalinie.
Stalin: A to dzięki marksistowsko-leninowskiej analizie sytuacji. A ty Dementij lodówkę chciałeś mieć, co? (z nadludzkim uśmiechem) O, właśnie ci ją niosą.
(Jegor Niedowłazow wnosi lodówkę. Za nim wpada Awdotia. Z klęczek.)
Psichow i Awdotia: O dzięki ci Stalinie Wielki.
Wszyscy: Stalinie Wielki.
Psichow: Stalinie Wyborny.
Wszyscy: Stalinie wyborny
Psichow: I w ogóle.
Wszyscy: I w ogóle.
Awdotia: Dzięki żeś mi męża usztywnił ideowo i do linii przyklepał. Błagam was, TowStalinie, róbcie dalej ten komunizm. Dychać bez niego nie mogę. O rób.
Wszyscy: O rób z nami co chcesz, bo to tak przyjemnie.
Tegonieradze: Aby do komunizmu.
Psichow: Ino do komuny.
Wszyscy: Tak toczno tak jest.
Psichow: (drżąco szeptem): A co będziemy robić wtedy? Jak już będzie komunizm?
Stalin (głosem nieludzko życzliwym): Będziemy bardzo, bardzo harować. Tylko nie róbcie korzenia. Ja wam to mówię (bęben, puzon, wychodzi).
(Psichow załącza lodówkę).
Psichow: Oj, ona nie ziębi. Oj, toż ona grzeje. Oj, ona parzy, co to jest? (lodówka wybucha z hukiem, robi się dziura parzysta: w suficie i podłodze. Resztki lodówki dogorywają na twarzach obecnych).
Wazelinary: A bo myśmy się spieszyli, bo to ponad normę, to montaż szedł w pospiechu.
Psichow: Jak to?
Tegonieradze: Milczeć, komunizm nie może czekać.
Psichow: Stalinowska lodówka.
Wszyscy: Wariat, to już nie jest socrealizm. Bij, kto w nogę wierzy (rwą go na sztuki - kurtyna).
''Korzenie'' wraz ze ''Sknoconym kryminałem'' znajdą się w XVI tomie ''Dzieł'' Stanisława Lema
